De Hongaarse weg?

De Hongaarse economie koerst af op een recessie. Steeds meer economische analisten en (buitenlandse) experts voorspellen dat de economische groei volgend jaar nul of negatief (min 0,5%) zal zijn. Ook vanuit regeringskringen wordt nu in ieder geval erkend dat de situatie in 2012 veel moeilijker wordt dan tot nu toe gezegd en een enkeling geeft zelfs openlijk toe dat “de Hongaarse weg uit de crisis” waar de regering Orbán de afgelopen anderhalf jaar zo prat op ging, niet heeft gewerkt.

Die Hongaarse weg bestond ondermeer uit de (wederrechtelijke) inbeslagname van 10 miljard euro aan private pensioenspaargelden, extra belastingen op banken en multinationale ondernemingen, de invoering van een nieuw belastingsysteem dat de consumptie zou stimuleren (maar in praktijk alleen de rijken meer geld bezorgt) en het inperken of afschaffen van de macht van onafhankelijke controle-instanties. Desondanks, of juist daardoor (?), komt de economische groei dit jaar waarschijnlijk niet boven de 0,5%, en dat alleen nog maar dankzij het aantrekken van productie in de auto-industrie en omdat de landbouw door het zonnige weer een buitengewone oogst had.

De buitenlandse schuld is ook alleen maar toegenomen, ondanks de belofte van Orbán dat hij deze “staatsvijand nummer één” snel zou temmen en de werkloosheid is ondanks de belofte van 1 miljoen banen in tien jaar gelijk gebleven. De koers van de forint is juist wel gedaald en staat nu tussen de 290 en 300 forint voor de euro, banken verwachten dat ze vrijwel geen leningen meer zullen geven, investeerders kijken de kat uit de boom en de reële inkomens van de laagbetaalden en de middenklasse dalen gestaag.

Na het recente Eurotop beraad in Brussel herhaalde premier Orbán opnieuw dat hij vastbesloten is zijn “eigen Hongaarse weg” te gaan maar wat dat buiten een hoop nationalistische retoriek en bovenstaande misère inhoudt, weet niemand (ook hijzelf mogelijk niet). Veel buitenlandse ondernemers die de illusie hadden dat Fidesz met de slagkracht van zijn twee derde meerderheid de economie weer op de been zou helpen, zijn teleurgesteld, zo bleek op een economische conferentie in Boedapest. Alleen de Hongaarse oligarchen achter Fidesz schijnen er nog enig vertrouwen in te hebben: weliswaar gebeurt er veel wat ook hen niet zint, maar daar overheerst nog het gevoel dat alles wel goed zal komen als Orbán eenmaal zijn macht voor de komende tien of twintig jaar heeft geconsolideerd, aldus een anonieme bron met contacten in die kringen.

Verder de afgelopen twee weken:

- De grote via Facebook georganiseerde demonstratie “Nem tetszik a rendszer” (Het systeem bevalt me niet) was een duidelijk succes. Er waren ondanks het druilerige weer 40 tot 60-duizend demonstranten en, aldus een krantencommentaar, het is duidelijk dat op straat het initiatief niet meer bij Orbán ligt. Wie geïnteresseerd is in de clip met het nieuwe lijflied van de demonstranten (met Engelse ondertiteling) zie http://www.youtube.com/watch?v=GSP81Che1X0

Hoeveel mensen beviel het systeem niet?

- Tegelijk raakt die oppositie partijpolitiek steeds verder verdeeld. De nieuwe vakorganisatie Solidaritás sluit een politieke rol in de toekomst niet uit. De socialistische partij MSZP splitste in een behoudende linker vleugel en een nieuwe sociaalliberale fractie rond oud-premier Ferenc Gyurcsány. Zijn Democratische Koalitie (DK), die met tien man in het parlement zit, vindt dat er uiteindelijk een Olijfboom Coalitie moet komen naar Italiaans voorbeeld. Een groep jongere progressieve intellectuelen richtte de nieuwe partij 4K op (afkorting voor Vierde Republiek) die zich ten doel stelt de democratische oppositie te verenigen. En ook in de groene partij LMP, die een progressieve en conservatieve vleugel heeft, schuurt het.

- Volgens István Stumpf, een van de door Orbán benoemde nieuwe rechters van het Grondwettelijke Hof (een oude politieke vriend zonder praktische ervaring als rechter, rechtsgeleerde of advocaat) kunnen de beslissingen van dat Hof ook gebaseerd worden middeleeuwse Hongaarse wetgeving zoals het “Bloedcontract” van de 9^e eeuw (toen de Hongaarse stamhoofden dit land veroverden) en de Gouden Bul van 1222 (een overeenkomst die de machtsverdeling tussen koning en hoge adel regelde). Geen idee wat dat concreet betekent maar erg 21^e-eeuws klinkt het niet.

- Het Hongaarse Anti Terrorisme Centrum (TEK) ging plat op de bek toen ze recent een grote partij wapens en munitie in beslag nam op het vliegveld van Boedapest en een triomfantelijke persconferentie gaf. Maar … al gauw bleek het te gaan om een partij filmwapens (onklaar gemaakt, alleen maar geladen met losse flodders enz.), te gebruiken voor de opnames van de nieuwste film van Brad Pitt die op dit moment in de hoofdstad wordt gedraaid. Beetje miscommunicatie? Dat TEK is een elite-eenheid die Orbán direct na zijn aantreden instelde en die onder het gezamenlijk commando valt van het ministerie van binnenlandse zaken en het Bureau van de Premier (in praktijk dus wellicht wat meer onder de laatste?). Het bureau beschikt over ruime financiële middelen en moet de premier en de president beschermen en optreden tegen terrorisme en zware misdaad. Commandant is het hoofd van Orbán’s persoonlijke lijfwacht tussen 2002 en 2008, János Hajdu.