2015, het jaar van de omslag?

Opeens lijkt alles mis te gaan voor Viktor Orbán. Demonstraties tegen zijn beleid blijven maar doorgaan,  er wordt alom en openlijk zwaar gekankerd op de brutale corruptie van "de Fidesz mafia," in de opiniepeilingen leidt Orbán opeens ongekend zware verliezen, en het rommelt zelfs in eigen gelederen in reactie op een reeks van uiterst impopulaire (en deels absurde) maatregelen.

Wij kunnen niet zoveel belasting betalen als jullie stelen.

Fidesz won dit jaar maar liefst drie verkiezingen met schijnbaar achteloze overmacht, waarbij de partij onder meer haar twee derde meerderheid in het parlement veilig stelde die haar almachtig maakt (twee derde van de zetels met 43% van de stemmen). En hoewel critici (terecht) beweerden dat die verkiezingen niet eerlijk verliepen en zwaar gemanipuleerd waren, leek het er toch op zijn minst op dat een groot deel van de Hongaarse bevolking zich wel in dat rechtse nationalistische en populistische beleid kon vinden, terwijl de oppositie verdeeld, machteloos en radeloos was. Kortom, eigenlijk verwachtte iedereen een periode van relatieve politieke kalmte, waarin het Orbán regiem zijn machtspositie gestaag en redelijk ongestoord verder uit zou kunnen bouwen.

En toen gebeurde er iets.

Het begon in november met het plan om het Internetgebruik te belasten. Diverse demonstraties waren het gevolg, waarbij vooral jongeren - nieuwe groepen jongeren die zich tot dan toe nooit met politiek hadden bemoeid - de straat opkwamen. Schielijk werd het voorstel ingetrokken, maar het was al te laat. Er bleven demonstraties gehouden worden; tegen de corruptie van de Fidesz-mafia, tegen het anti-Europese beleid, tegen de avances richting Putin, en tegen de golf van bekrompen en provinciaalse beleidsmaatregelen en uitspraken die elkaar de laatste weken opvolgen. En de demonstraties gaan ook maar door, ook voor de komende weken zijn er al weer een paar aangekondigd, en ze beperken zich niet tot de hoofdstad.

Hij maakte het land in z'n eentje kapot (en is nog niet klaar).

Opeens wordt er alom en overal gekankerd op de heersende macht en schamper gelachen om weer een absurd plan en weer een aperte leugen dat het in Hongarije nog nooit zo goed is gegaan. Mensen ervaren aan den lijve dat het slechter gaat en velen geloven de propaganda over meer banen, minder armoede en meer investeringen simpelweg niet meer. Als Orbán meedoet aan een "open telefoon" programma, bedelven boze bellers hem met ongezouten kritiek. Nieuwszender RTL komt bijna dagelijks met een nieuwe onthulling over flagrante corruptie van de regeringspartij. Dat komt het TV station weliswaar op zware financiële strafmaatregelen te staan, maar levert ook een aanzienlijke toename van kijkers op. Zelfs een jeugdige Fidesz activist constateert in een artikel dat rechtse slogans en steun voor Orbán niet langer "cool" en "trendy"zijn op de ELTE universiteit, zoals dat de afgelopen tien jaar nog wel het geval was.

En de opiniepeilingen bevestigen het. In de maanden oktober en november verloor Fidesz 10 tot 15% in de peilingen (een achteruitgang van 35-40% van de potentiële kiezers naar 25-30%). Dat is de grootste populariteitsval sinds 1990 en betekent dat ruim 800-duizend Hongaren hun vertrouwen in de partij vooralsnog hebben opgezegd. Natuurlijk, de meesten treden toe tot het kamp der onbeslisten en de oppositie profiteert nauwelijks (zowel extreem rechts als links een enkel procentje). Maar dat er iets aan het schuiven is, moge duidelijk zijn. Tijd voor een nieuwe macht in het centrum?

Het is ook overduidelijk dat er ruzie is tussen Orbán en een van de grote oligarchen, Lajos Simicska. Niemand weet wat er precies achter schuilt gaat (waarschijnlijk vond de premier dat Simicska te machtig werd en dat het tijd werd ook hem zijn plaats te wijzen), maar het heeft wel tot de nodige interne spanning geleid. Bovendien is er opeens vrij openlijke kritiek van conservatieve politici op allerlei deelmaatregelen die nu naar buiten komen en waarmee de regering steeds meer mensen tegen zich in het harnas jaagt:
- de halvering van het aantal leerlingen op het VWO omdat Orbán het beter vindt dat ze een simpele beroepsopleiding volgen (volstrekt tegen de wereld trend in waarbij nieuwe en moderne economieën juist meer hogere scholing vereist, niet minder).

Lesrooster: drugstest, religie, voetbal, Hongaars, Russisch...

- een verplichte drugstest voor politici, journalisten en alle kinderen van 12-18 jaar. Ook dit plan is volgens mij al weer deels van tafel want zowel jongeren als heel veel ouderen waren hoogst verontwaardigd. Maar de imago-schade is een feit: deze partij is echt "out of touch" met de moderne jeugd.
- het sluiten van alle grote winkels en winkelcentra op zondagen, (maar niet de Fidesz gezinde CBA winkels, die mogen wel openblijven), waardoor zowel consumenten (niet meer lekker uit op zondag) als werknemers (verlies van banen) massaal gedupeerd worden
- het invoeren van tolgelden op de rondweg rond Boedapest en andere grotere steden. Dat is een behoorlijke financiële aanslag op al die mensen die de laatste tien jaar naar de randgemeentes zijn verhuist maar voor hun werk dagelijks in de stad moeten zijn. En het leidt tot meer files, meer verkeershinder in woonwijken, meer vervuiling in de stad enz enz.
- ook de mensen die zich tot het laatst hebben verzet tegen de nationalisatie van hun private pensioengelden, raken nu hun spaarcenten kwijt. Er waren zo'n 70.000 mensen in het private stelsel gebleven (dat was volledig legaal, ze gaven alleen hun recht op een AOW uitkering op). Maar ook die gelden worden nu door de staat onteigend. Van de pensioenmiljarden die destijds in beslag werden genomen, is overigens helemaal niets meer over. Weg. Verdwenen. Ondanks de belofte destijds dat het geld in het staatspensioenstelsel terecht zou komen en er dus gewoon nog zou zijn als ze 65 werden.

Tenslotte is er de groeiende internationale isolatie.
Dat een prominente republikein als McCain Orbán betitelde als een neo-fascistische leider die heult met Putin, is niet plezant als je denkt dat de Republikeinen je vrienden zijn. De ruzie met de VS over het Amerikaanse besluit om een reeks prominente regeringsmensen de toegang tot de VS te weigeren omdat ze bij grootscheepse corruptie betrokken zijn, loopt ook steeds verder uit de hand. Nu heeft Orbán het hoofd van de belastingdienst zelfs in het openbaar opgedragen om de Amerikaanse zaakgelastigde in Boedapest voor het gerecht te dagen (wat ze dus prompt doet). Dit kan alleen maar op een nog grotere blamage voor de Hongaarse regering uitdraaien, maar als de premier tegenstand krijgt, gaat hij gewoon nog meer in de aanval.
Ook in Europa moet vrijwel niemand meer iets van Orbán hebben. De premier van Beieren ontvangt hem nog steeds vriendelijk (maar uit tegelijk op diplomatieke wijze kritiek) en er zijn nog wat rechtse politici die, als het moet, hem de hand boven het hoofd houden. Maar er is geen Europese regering meer die hem nog ontvangt en Angela Merkel komt weliswaar begin februari op bezoek, maar dat wordt een kort een zeer zakelijk bezoek (in zes uur in en uit, geen ceremonieel en plechtigheden, geen gezamenlijke persconferentie). Alles wijst erop dat ze hem niet een riem onder het hart komt steken, maar waarschijnlijk eerder een laatste waarschuwing komt bezorgen (de verkapte steun voor Rusland en de  halfbakken steun voor het Europese beleid inzake Oekraïne is ook al slecht gevallen)
Zelfs vriend Putin is niet te vertrouwen (wat de Georgiërs, Moldaviërs, Oekraïners, Balten, Polen en ieder ander weldenkend mens natuurlijk allang weet). Het Southstream gasproject, dat Hongarije een belangrijke speler in de gasmarkt in Europa moest maken, werd opeens eenzijdig en geheel onverwacht door de Russische leider gecanceld, hoewel de Hongaarse regering zich er nog maar net een paar maanden terug vol achter had geschaard


Waarheen dit alles voert? Wie het weet, mag het zeggen. Sommige oppositie politici in Hongarije voorspellen al dat het regiem in 2016 valt. Dan mogen ze wel eens heel snel hun eigen zaakjes op orde brengen, en dat lijkt nog nergens naar. Maar het nieuwe jaar zou in ieder geval wel eens een stuk interessanter kunnen worden dan we tot voor kort konden bevroeden.

La Famiglia

De volstrekt cynische en botte corruptie van de Fidesz regenten begint werkelijk de spuigaten uit te lopen. Volgens berichten op RTL en 444.hu is sinds begin dit jaar de tien (!)-jarige zoon van János Lázár, hoofd van het bureau van premier Orbán, eigenaar van een peperdure flat in de rijkeluis woonwijk van Boedapest, het 12e district.

De kleine Lázar heeft sinds april een flat van 120 vierkante meter met een waarde van ruim 60 miljoen forint (200.000 euro) op zijn naam staan (zodat vader Lázár het dus niet op de vermogensverklaring hoeft te zetten die hij elk jaar als politicus moet inleveren). De flat is onderdeel van een groot luxe pand niet ver van de residentie van de Nederlandse ambassade. Eerder blijkt de kleine vent ook al in bezit te zijn gekomen van een groot stuk wijnbouwgrond ter waarde van zo'n 20 miljoen forint. En wat doet pa - die zijn leven lang officieel nooit meer heeft verdeind dan het salaris van een politicus/burgemeester - als dit uitlekt? Hij ontkent niet, maar beweert glashard dat "de familie" heeft bijgedragen met leningen en schenkingen om de kleine man deze bezittingen te kunnen geven.

Wilt u er nog een paar in deze sfeer van de afgelopen weken?

- De nieuwe minister van buitenlandse zaken Peter Szijjártó heeft allerlei leden van het zaalvoetbalteam waarin hij al jaren speelt, de afgelopen maanden mooie baantjes gegeven op BuiZa, hoewel die jongens niet aan de formele kwalificaties voldoen. Dezelfde Szijjártó die een paar maanden geleden een dure woning had gekocht zonder dat hij kon verantwoorden waar hij het geld eigenlijk vandaan had (ook daar had "de familie" een helpende hand toegestoken).
- Regeringsperswoordvoerder Giró-Száz blijkt in de laatste paar jaar opeens multimiljonair te zijn geworden. Ook is hij sinds kort medeeigenaar van een nieuw luxe hotel in Boedapest. Lucratief baantje, woordvoerder.
- Lajos Kósa, parlementairier en ex-burgemeester van Debrecen bleek onlangs
ook al een luxe woning in een gegoede buurt van Boedapest te hebben, op naam van zijn zuster in zijn geval. Ook kwamen journalisten er bij toeval achter dat hij een paar weken geleden niet alleen "voor vakantie" met een collega/vriend en secretaresse drie dagen in Dubai was geweest, maar vandaar ook nog even was doorgereisd naar Nieuw Zeeland (!) om een concert van de Rolling Stones bij te wonen. De zaak viel vooral op omdat hij aanvankelijk alles steeds ontkende.

En zo gaat het op het moment week na week na week. Er wordt op ongehoorde schaal gestolen en ze schamen zich er nauwelijks voor. Want ze doen dat tenslotte allemaal ter meerdere eer en glorie van Hongarije dat een nieuwe klasse van welgestelde landheren en industriëlen nodig heeft, die de kern vormt van de elite die de oude nationale glorie kan doen herleven.

En dat allemaal op kosten van .... de Hongaarse belastingbetaler en de Brusselse subsidies. "Het is mij een raadsel waarom de EU dit allemaal maar laat gebeuren,"verzuchtte Péter Kondor, professor economie verbonden aan de Centraal Europese Universiteit recent op een persbijeenkomst.

Inderdaad.

De minste "dissidentie" kan ontslag betekenen

Omdat hij een voormalige hoge functionaris van de Hongaarse Nationale Bank (MNB) die kritisch is over het huidige regeringsbeleid  toestond deel te nemen aan een door diezelfde bank georganiseerde conferentie, werd een onderzoeker van de bank ontslagen. Waar het de laatste vier jaar al heel gewoon was geworden dat mensen met openlijk linkse of liberale ideeën hun baan kwijtraakten bij de overheid of semi-overheid (onderwijs, cultuur, gezondheidszorg), begint nu ook de allergeringste vorm van dissidentie of besmuikte kritiek je je baan te kosten.

Het betrof hier een conferentie van de MNB met een onderzoeksinstituut in Londen. Het thema was de Hongaarse aanpak van de crisis, waarbij een van de belangrijkste onderzoekers van de MNB, István Kónya, een van de hoofdsprekers zou zijn. De Britse deelnemers wilden echter ook horen wat Julia Kírály, voormalig vice-president van de MNB en criticus van het Orbán beleid, ervan vond en ze verzochten Kónya dat te regelen. Hij zorgde ervoor dat Király in ieder geval aanwezig was op de conferentie, hoewel niet als spreekster maar als toehoorster. Helaas, dat was al teveel. De volgende dag werd Kónyha, die zich al eens eerder niet 100% loyaal had getoond, ontslagen.

Iets soortgelijks overkwam Iván Kovácsics, vice-president van de Belastingdienst (NAV). Hij behoort niet tot de NAV functionarissen die recent de toegang tot de VS werd ontzegd omdat ze betrokken zijn bij grootscheepse corruptie. Maar hij stond de laatste weken wel een aantal malen journalisten te woord die voor de deur van het NAV kantoor stonden en liet zich daarbij soms zelfs voorzichtig kritisch uit. Nou ja, hij zei op 3 november onder andere: "Ik zou mezelf ook niet op de borst kloppen als ik uit de VS was verbannen."  Het was kennelijk teveel. Vanaf 1 februari mag hij naar ander werk uitzien.

Ook op het ministerie van buitenlandse zaken is het bijltjesdag. Dat ministerie had de laatste jaren weliswaar weinig te vertellen - het echte buitenlandbeleid werd door het bureau van de premier oftewel Orbán bepaald en die trok zich daarbij weinig van het ministerie aan, maar het stond toch bekend als een plek waar veel gematigde conservatieven werkten. Ze steunden in principe Fidesz wel, maar hadden toch ook de nodige kritiek en die ventileerden ze ook wel (voorzichtig) in gesprekken met buitenlandse diplomaten of journalisten. Het waren soms net normale gesprekken. Onder de nieuwe minister Peter Szijjártó, een jonge vertrouweling van Orbán, is de koers radicaal omgegooid. Het ministerie wordt omgebouwd tot een soort bureau voor buitenlandse handelsbetrekkingen en dat betekent dat de oude functionarissen niet meer nodig zijn. Ruim 100 werknemers van het ministerie hebben hun congé gekregen, Fidesz aanhanger of niet. Intussen benoemt Szijjártó wel allerlei vriendjes van zijn zaalvoetbal-team op lucratieve posten, ook al hebben ze geen enkele kwalificatie voor de baan.

Is het een wonder dat zelfs onder veel Fidesz stemmers het gemor toeneemt? Maar wel stilletjes, thuis, want je weet maar nooit.

Armoede onrustbarend gestegen

In de afgelopen jaren is de regering Orbán erin geslaagd de tweedeling in de maatschappij enorm te vergroten. Leefden in 2010 nog zo'n drie van de tien miljoen Hongaren onder de Hongaarse armoedegrens (en die ligt aanzienlijk lager dan in Nederland dus dat was al heel veel), nu is dat al bijna vier miljoen. Ook onderstaande grafiek geeft dat aan. Het percentage van de bevolking dat in materieel slechte omstandigheden leeft is in Hongarije ruim boven de 25%, terwijl het EU gemiddelde onder de 10% ligt, net als Polen, Tsjechie en Slowakije (de buurlanden die tot 2008 slechter af waren). Meer gedetailleerde informatie in Runa's blog hier.

De consequenties zijn dramatisch en langdurig. Ook onder de allerarmsten is er een sterke emigratietendens en daarnaast neemt juist daar niet alleen de politieke en maatschappelijke apathie toe, maar ook de sympathie voor nog extremer rechts (Jobbik).

Genoeg geweest

In Boedapest demonstreerden gisterenavond ruim tienduizend mensen voor democratie, Europa en een transparante regering, tegen de corruptie en de maffiaregering van premier Orbán. Ook in tientallen andere steden in Hongarije waren (kleinere) demonstraties (in Vác waren er 150 mensen, maar dat was al aanzienlijk meer dan de 15 van twee weken terug) en zelfs in steden als Amsterdam, Londen, Brussel, Berlijn, Ottawa e.a.

Er lijkt een kentering in de publieke opinie op gang te komen. Overal hoor je mensen (privé) klagen over van alles en nog wat. Het is genoeg geweest, dat gevoel begint langzaam meer post te vatten. Er is geen twijfel dat de Orbán regering nog een ruime aanhang heeft, met name onder wat ik maar de de post-communistische middenklasse noem, de 30% (?) van de bevolking die profiteert van het nieuwe regiem en terugverlangt naar de goede oude tijd van Horthy en van Kádár, toen echte Hongaren nog echte Hongaren waren en liberalen, joden, buitenlanders, homo's en zigeuners hun plaats nog kenden. Daarnaast is ook extreemrechts nog steeds sterk (en wordt zelfs sterker).
Maar in ieder geval begint in de steden ook de democratische (niet partijpolitieke) oppositie zich nu luidruchtiger en nadrukkelijker te weren en lijken nieuwe groepen jongeren op te staan. Dat is misschien wel het meest opvallend. In de afgelopen vier jaar was het protest toch vooral een zaak van de oudere generatie; diegenen die blij waren met de nieuwe democratie en oriëntatie op Europa, en die dat niet verloren wilden laten gaan. Maar dankzij de internetbelasting is er een vonk overgesprongen naar jongeren, die zich tegelijk buitengewoon boos maken over de steeds grovere schandalen rond corruptie en maffiapraktijken van de overheid. Tot een paar jaar terug was het onder jongeren nog "cool" en trendy om rechts of nog veel rechtser te zijn, maar mijn gevoel zegt me dat het inmiddels buitengewoon on-cool is geworden om achter Fidesz te staan.
En dan moeten de gevolgen van de nieuwste plannen met grote consequenties voor jongeren voor een deel nog duidelijk worden. Zo heeft de regering het aantal studenten op universiteiten sterk teruggebracht en worden niet-exacte studies eigenlijk als nutteloos terzijde geschoven (waarvoor je dus ook geen beurs of goedkope lening meer kunt krijgen). Nu gaat ook het VWO (wat bij ons gymnasium en atheneum is) kunstmatig zo'n beetje gehalveerd worden in omvang (in Vác betekent dat bijvoorbeeld dat de enige goede VWO school in de stad verdwijnt want dat wordt een beroepsopleiding). Volgens Orbán moeten jongeren maar een echt vak leren waarmee ze in de industrie aan de gang kunnen en is de rest liberale onzin. Ik denk niet dat deze directe aantasting van de keuzevrijheid van jongeren (en hun ouders) over wat ze met hun toekomst willen, goed gaat vallen.
En dan krijgen we nog de afschaffing van alle sociale uitkeringen per 2018: wie werkloos is, moet in een zwaar onderbetaald werkverschaffingsproject aan de slag waar je geen tijd meer hebt voor solliciteren, een opleiding volgen of omscholing, of simpelweg emigreren of creperen. En de aantasting van de vrijheid op het Internet is nog allerminst van de baan.


Mooie foto's van het protest op deze site: http://hvg.hu/nagyitas/20141117_a_kozfelhaborodas_napja_nagyitas

Een vrij land en een vrij Internet.

Vandaag

Vanavond hebben, net als zondag,  tienduizenden mensen gedemonstreerd tegen de plannen van de regering Orbán om een Internet belasting in te voeren. "Een vrij land en een vrij Internet" (Szabad ország, Szabad Internet) was een veel gescandeerde leuze die kernachtig samenvat dat het veel demonstranten om veel meer gaat dan alleen een belastingmaatregel. Er werden ook Europese en Hongaarse vlaggen meegevoerd en leuzen gescandeerd tegen de regeringscorruptie, tegen de pro-Russische koers en tegen de inperking van de democratie.

Opvallend is vooral de deelname van heel veel jongeren aan dit protest, die overduidelijk niet gediend zijn van wat zij zien als een aantasting van hun moderne Westerse levenswijze. Reden voor sommige leden van de oppositie om te concluderen dat het wellicht eindelijk tot mensen begint door te dringen dat wat de regering Orbán allemaal heeft uitgehaald de afgelopen jaren niet alleen gaat over abstracte zaken als democratie, de rechtsstaat, checks and balances, corruptie, cultuurbeleid of buitenlandse politiek, maar dat dat beleid onvermijdelijk leidt tot een aantasting van hun dagelijkse leven
Wat dat betreft kunnen ze hun borst natmaken. Want de Internet-belasting is slechts onderdeel van een veel groter pakket van nieuwe belastingen die in 2015 gaan worden ingevoerd, waaronder een zeepbelasting, een bloemenbelasting, en een speciale belasting gericht tegen grote (buitenlandse) supermarkten. En de lijst van speciale belastingen was al niet kort met o.a. een belasting op bankoverschrijvingen en -opnames, telefoon, zoute en vette producten - de chipsbelasting -, een record BTW van 27%, enz. Volgens sommige berekeningen kunnen de nieuwe belastingmaatregelen een doorsnee gezin 100- tot 120-duizend forint (350-400 euro) per jaar kosten, oftewel een minimum maandinkomen. Daarmee zou de hele "korting op woonlasten" waarmee de regering tot de verkiezingen zo'n goede sier maakte (opbrengst voor een modaal gezin 80.000 forint oftewel 265 euro per jaar) ruim teniet zijn gedaan.

Zondag voor het Fidesz partijkantoor

Op 17 november wil Fidesz de Internet belasting door het parlement loodsen en zal er opnieuw worden gedemonstreerd. Het zou me niet verbazen als er dan meer mensen op komen dagen.

Nog wat feitjes:
- aanvankelijk was het plan om een bedrag per GB te heffen, waardoor de belasting op kon lopen naar tientjes per gedownloade film e.d. Maar omdat er direct massaal protest volgde, is dat inmiddels al afgezwakt naar een belasting met een plafond van 700 forint per contract per maand (en 5000 forint voor bedrijven). Dat zijn geen wereldbedragen (hoewel 700 forint echt geld is als je met een gezin moet rondkomen van nog geen 50.000 forint per maand), maar de tegenstanders zijn mordicus tegen elke belasting op het gebruik van Internet.
- naar verluid is het plan voor de Internet belasting bedacht door premier Viktor Orbán zelf en is het plan bekend gemaakt zonder enig overleg vooraf met wie dan ook, niet met Internet of belastingdeskundigen o.i.d., maar zelfs niet met de regering of de Fidesz fractie in het parlement. Typerend voor de Viktatoriale wijze waarop dit land bestuurd wordt.

"Uit de EU" is inmiddels een optie

Volgens de voorzitter van het Hongaarse parlement Laszló Kövér is het de moeite waard voor Hongarije om te bekijken hoe het land, mocht dat nodig zijn, zich eventueel langzaam en voorzichtig uit de EU terugtrekt. Het is voor het eerst dat een hoge Fidesz functionaris openlijk te berde brengt dat dit een mogelijk scenario zou kunnen zijn.


Kövér, een oude en getrouwe makker van premier Orbán, vertegenwoordigt het radicaal rechtse sentiment in Fidesz. Het was dan ook geen toeval dat hij zijn uitspraak deed op het radicaal rechtse Echo TV in een uitzending ter herdenking van de Hongaarse opstand van 1956. Toegegeven, hij voegde er onmiddellijk aan toe dat het wat hem betreft een nachtmerrie scenario is en dat Hongarije niet uit de EU en de NATO wil stappen. Maar, zo legde hij uit, de EU is in morele zin in verwarring en de linkerzijde van de Europese politiek is van plan om Hongarije dictaten op te leggen (i.v.m. de toenemende kritiek op de koers die de regering Orbán volgt inzake mediavrijheid, mensenrechten, corruptie, democratie e.d.). In die zin lijkt Brussel wel degelijk sterk op Moskou, benadrukte Kövér, en als dat de toekomst van de EU is, dan moeten we gaan nadenken over het verlaten ervan.

Domme bluf van een man die er wel vaker gekke dingen uit flapt? Misschien, maar mogelijk ook een ballonnetje om eens te zien hoe de eigen radicale aanhang eigenlijk reageert op zoiets. En een indirect dreigement aan Jean Claude Juncker en Frans Timmermans dat Fidesz bereidt is hoog spel te spelen als de EU, net als de VS de laatste weken, hardere maatregelen gaat nemen.

Betaal, of anders..

Het schandaal rond de zakenlui/ambtenaren die Amerika niet meer in mogen (zie mijn vorige blogpost), verdiept zich steeds verder. Uiteraard is er veel speculatie over de precieze aard van de corruptie waarvan sprake was en daarnaast begint de politieke verhouding tussen de VS en Hongarije ook snel te verslechteren.

Eén verhaal dat in de Hongaarse media de ronde doet, is dat de Hongaarse belastingdienst geprobeerd heeft tot 2 miljard forint (een kleine 7 miljoen euro) af te persen van twee grote Amerikaanse bedrijven, waaronder een voedsel en landbouwbedrijf dat zonnebloemolie produceert. De ondernemingen zouden te horen hebben gekregen dat ze eerst moesten betalen (en wel naar een rekening van een stichting/onderzoeksinstituut verbonden aan regeringspartij Fidesz) als ze wilden dat de belastingdienst bepaalde dingen zou gaan doen/regelen. Toen de bedrijven daar niet op ingingen, werden ze bedreigd met extra belastingcontroles en boetes. Dat was het het moment waarop de bedrijven naar de Amerikaanse ambassade stapten met hun klachten en dat is de reden dat het hoofd van de Hongaarse belastingdienst plus twee andere belastingambtenaren op de zwarte lijst van de VS zijn gekomen.

Deze lezing onderstreept de analyse van de liberale politicus Bálint Magyar en zijn mede-auteurs, die recent twee boeken uitbrachten onder de titel: de Hongaarse maffiastaat. Zij hebben veel meer van dit soort affaires op een rij gezet. Volgens hen zijn de overheid en allerlei overheidsinstanties (waaronder dus de belastingdienst) directe instrumenten geworden van de Fidesz partijmachine die zich onder meer tot doel heeft gesteld een nieuwe elite van rijke Hongaren te scheppen.
Meer details over de ruzie met de VS in het Engels bij Hungarian Spectrum (hier).

VS weigert Hongaarse functionarissen toegang

De VS heeft tien hoge Hongaarse zakenlui en functionarissen rond de regering Orbán de toegang tot de VS geweigerd. De tien zouden volgens de Amerikaanse ambassade betrokken zijn bij grootschalige corruptie. Maar de strafmaatregel wordt ook gezien als een hernieuwd waarschuwingssignaal aan de regering Orbán door Washington.

Officieel zijn de namen van de betrokkenen niet bekend gemaakt - volgens de Amerikaanse wet moet dat binnen drie maanden gebeuren tenzij de informatie als "classified" wordt aangemerkt - maar onder de tien zou mogelijk één lid van de regering zijn. Daarnaast gaat het naar verluidt om een van de belangrijkste persoonlijke adviseurs van premier Orbán, om het hoofd van de grootste thinktank rond Fidesz, en om het hoofd van de Hongaarse belastingdienst (ook een oude getrouwe Fidesz kompaan van Orbán) en twee van haar collega's. Volgens de Amerikaanse Charge’d affairs Andre Goodfriend (foto) zijn er betrouwbare aanwijzingen dat deze mensen betrokken waren bij of profiteerden van corruptie. Het zou onder meer gaan om het afdwingen van steekpenningen  van Amerikaanse bedrijven die in Hongarije actief zijn.
Het is tamelijk uniek dat een maatregel als deze (ook Putin heeft er last van) wordt ingezet tegen een EU-regering die ook nog eens lid is van de NAVO.Het tekent de grote onvrede van de VS met het beleid van de regering Orbán inzake democratie, maar ook de nauwelijks verholen pro-Russische houding van de Hongaarse regering in het Oekraine conflict.
De Hongaarse regering heeft woedend gereageerd en is in de tegenaanval gegaan. Zij beschuldigt de regering in Washington er nu van dat die met deze maatregel legitieme onderzoeken van de Hongaarse belastingdienst tegen frauduleuze Amerikaanse bedrijven probeert te frustreren. Als die onderzoeken er nog niet waren, dan zullen ze er sinds gisteren ongetwijfeld zijn.
 Voor meer details zie o.a. Hungarian Spectrum alhier.

Fidesz is oppermachtig

De gemeenteraads- en burgemeestersverkiezingen van afgelopen weekeinde kende een lage opkomst van 43% (de laagste sinds 1994) en resulteerde opnieuw bijna overal in een zeer duidelijke overwinning voor Fidesz. De enige plekken waar de oppositie won, waren de steden Szeged en Salgotárjan en een paar districten in Boedapest. Eilandjes van normaliteit in een bananenrepubliek in wording.

De uitslag heeft twee dingen opnieuw bevestigd. Ten eerste dat een zeer groot deel zo niet de meerderheid van het Hongaarse electoraat voor een nationalistische, populistische en autoritaire koers is. En dus stemt een meerderheid steeds weer of voor Fidesz (degenen die tevreden zijn met en profiteren van het regiem) of voor Jobbik (voor diegenen die teleurgesteld zijn in de regering en een nog rechtsradicaler alternatief willen) of blijft weg van de stembus (diegenen die teleurgesteld zijn maar geen alternatief zien).

De zwaar verdeelde democratische oppositie heeft geen inspirerende visie, geen geloofwaardig alternatief programma en geen serieuze gezamenlijke strategie. Is het een wonder dat zelfs hun aanhangers massaal thuis bleven (de opkomst was het slechtst in de grotere steden, waar de oppositie potentieel het sterkst is). Op basis van de uitslagen van de nationale en Europese verkiezingen eerder dit jaar had de oppositie de kans om in 10 tot 12 districten (deelgemeentes) van de hoofdstad Boedapest te winnen en ook de centrale burgemeesterspost te veroveren als …. die oppositie één zou zijn. In plaats daarvan werd de links-liberale en gematigd conservatieve kiezer getrakteerd op een uiterst zwakke campagne, onderling gekibbel, partijen en persoonlijkheden die liever voor eigen gewin gingen, verwarring over een gezamenlijke kandidaat laat staan een gezamenlijk programma enz. En dus veroverde de oppositie in het 'linkse' Boedapest slechts 6 van de 23 deelgemeentes.

Natuurlijk is de oppositie zwaar in het nadeel door de beperkte mediavrijheid, de gemanipuleerde kiesregels, de oneerlijke partijfinanciering, de gemankeerde rechtsstaat, de steeds grotere almacht van het regiem in het onderwijs, de cultuur, de zorg enz. Maar zolang de oppositie onderling verdeeld blijft en vooral kibbelt over machtsposities, ego’s en eigenbelang, wordt ze nooit een machtsfactor van enige betekenis die het regiem echt kan uitdagen, in verkiezingen of anderszins.

Toch is dat het meest waarschijnlijke scenario. Want de conclusies die vrijwel alle oppositieleiders gisterenavond uit de nederlaag trokken waren het omgekeerde. De oppositiekandidaat voor burgemeester in Boedapest, Lajos Bokros, had uiteraard vrijwel al zijn stemmen te danken aan kiezers van andere oppositiepartijen. Zijn eigen centrumrechtse partijtje MoMa haalt op eigen kracht nog geen 3%. Maar toch proclameerde hij zichzelf en Moma gisterenavond al als de nieuwe grote leider van de oppositie. Pardon? De socialisten op hun beurt verklaarden dat alle andere partijen van de democratische oppositie niet deugen, vooral Ferenc Gyurcsány van de Demokratische Koalitie (DK) niet, en dat zij met niemand meer zullen samenwerken of compromissen sluiten.  Het restant van de partij van Gordon Bajnai - Samen-PM - dreigt alweer in tweeën te scheuren en loopt volgens velen op zijn laatste benen, niet in de laatste plaats omdat Gordon Bajnai de partij in feite heeft verlaten en min of meer permanent in Parijs verblijft. De rechtsgroene LMP weigert hoe dan ook al jaren om met wie dan ook samen te werken. De enige partij die een beetje systematisch lijkt te werken aan een programma en de gestage opbouw van een landelijke structuur van onderop is de DK, maar die wordt dus geleid door Gyurcsány. En Gyurcsány mag dan een buitengewoon sluwe politicus zijn met een goed Europees programma en je mag hem een sympathieke man vinden (ik vind dat) maar of je het nu leuk vindt of niet, hij is niet alleen bij rechts maar ook bij links zeer omstreden om wat hij tussen 2006 en 2008 al dan niet heeft gedaan.

Natuurlijk is de toekomst voorspellen koffiedik kijken, maar zoals het nu gaat is het meest waarschijnlijke scenario dat Fidesz nog heel lang in het zadel zit en het regiem mede onder druk van Jobbik eerder meer dan minder autoritair zal worden.

Dus zal ook de EU zich nu moeten gaan afvragen: wat moeten wij eigenlijk met dit land dat een groot deel van de Europese waardes achterhaald vindt en overboord werpt en hoelang gaan wij nog door met het financieren ervan?

Hongaarse EU commissaris afgewezen

Het Europees Parlement vindt de Hongaar Tibor Navracsics niet geschikt als Europees Commissaris voor Onderwijs, Cultuur, Jeugd en Burgerschap. Na twee zittingen besloot de sollicitatiecommissie die naar alle kandidaten kijkt Navracsics, medeverantwoordelijk voor veel van de autoritaire wetgeving die onder premier Viktor Orbán de afgelopen vier jaar is ingevoerd, niet te accepteren. Persoonlijk is hij weliswaar geschikt voor een bestuurlijke post, maar als commissaris op die betreffende post die hem is toegedacht is hij ongeloofwaardig omdat hij te zeer een vertegenwoordiger is van het on-Europese beleid van Orbán. Wat Navracsics vooral werd kwalijk genomen was dat hij tijdens de eerste hoorzitting deed alsof er eigenlijk niets mis was met het beleid van Orbán en voor zover dat wel zo was, hij het daar nooit mee eens was geweest en er ook persoonlijk nooit enige rol in had gespeeld. Voor elke waarnemer is duidelijk dat dat zeer bezijden de waarheid is. In tweede instantie distantieerde Navracsics zich, op aandringen van de sollicitatiecommissie, schriftelijk nog wel van een deel van het beleid van zijn baas (met name de mediawetgeving), maar dat was eerder minder dan meer geloofwaardig. Meer details in het Engels hier en hier.
De afwijzing komt als een verrassing, want iedereen dacht dat er een politieke deal was gesloten om Hongarije deze onbelangrijke post te geven en de kwestie van de persoon verder maar te laten voor wat hij is. Niet dus. K
ennelijk wilde een meerderheid van het parlement nogmaals een signaal van onvrede richting Hongarije de wereld insturen. Dat  is uiteraard een blamage voor de regering Orbán, maar de boodschap die een groot deel van de Hongaarse bevolking krijgt, is een andere. Volgens de Fidesz media is het een overwinning dat Navracsics als persoon geschikt is verklaard. Punt.

De KGB-man in Jobbik

Een zeer uitgebreid en gedocumenteerd artikel in het Engels van András Dezsö op Internetkrant Index, over de achtergrond van KGBéla, oftewel Béla Kovács, een van de hoogste leiders van de extreem-rechtse partij Jobbik. Volgens dit artikel is er geen twijfel over dat de man en zijn Russische vrouw al heel lang KGB-agenten zijn. Kovács wordt er ook verantwoordelijk voor gehouden dat Jobbik sinds een jaar of tien een overduidelijke pro Putin koers vaart. Meer hier.

De nieuwe villa van Szijjártó

Recent kocht de kersverse minister van buitenlandse zaken Peter Szijjártó een nieuwe luxe villa vlakbij Boedapest ter waarde van 167 miljoen forint (556.000 euro). Maar er is een probleem, zeggen diverse Hongaarse media. Waar haalde Peter, die officieel misschien 15 miljoen forint (50.000 euro) per jaar verdient, al dat geld eigenlijk vandaan?


Szijjártó is pas 38 jaar oud en heeft de laatste vijf jaar een bliksem carrière gemaakt als vertrouweling van premier Viktor Orbán. In 2002 werd hij parlementariër voor Fidesz, in 2010 regeringswoordvoerder en in 2013 hoofd van het bureau buitenland in het kantoor van de premier (de feitelijke minister van BuiZa die de belangrijke buitenland deals voor Orbán deed, de officiële minister van BuiZa had nauwelijks iets te vertellen).

In al die jaren verdiende Szijjártó slechts het officiële 'bescheiden' inkomen van kamerlid en regeringsfunctionaris. Maar toch is Peter met zijn vrouw (die al een paar jaar thuis is om voor hun twee kleine kinderen te zorgen) inmiddels eigenaar van vier huizen (zijn nieuwe nouveau riche villa, zijn huidige huis, zijn vorige huis en een buitenhuis bij het Balaton meer). De zaak begon te rollen omdat hij bij zijn aanstelling als minister vorige week zijn vermogen moest opgeven en daar zat de nieuwe villa niet in. Daarmee geconfronteerd zei hij dat hij drie dagen na het invullen van de verklaring formeel eigenaar van het nieuwe optrekje werd, dus tja. En op vragen waar het geld eigenlijk vandaan kwam, zegt hij dat de helft giften en leningen van zijn ouders en schoonouders betreft en de helft eigen spaargeld. Maar zelfs als dat van die ouders klopt (hoewel, 250.000 euro aan lening en gif van mensen die een bescheiden ingenieursbedrijfje hebben?), dan nog vragen sommigen zich af waar hij 250.000 euro aan spaargeld vandaan haalt?

Van mij mag iedereen een mooi huis - en wat mooi is een een kwestie van smaak - en van mij mag een minister goed verdienen. Maar hier klopt toch echt iets niet, zeker niet gezien het feit dat dit de jongens zijn die zeggen dat zij echt niet corrupt zijn, dat alles anders moet als onder de oude 'links-liberale' elite, en dat zij de gewone Hongaar vertegenwoordigen.

Ruzie in de tent

De laatste maanden zijn er toenemend berichten over ruzie tussen premier Viktor Orbán en Fidesz oligarch Lajos Simicska. Heel veel is onduidelijk, maar dat er iets rommelt, lijkt wel zeker.

Simicska was een van de studenten die eind jaren 80 aanwezig was bij de oprichting van Fidesz. Begin jaren 90 was hij het financiële brein achter de jonge en toen nog links-liberale partij. Hij bedacht onder meer dat je de kapitale panden die de nieuwe democratische partijen gratis van de staat hadden gekregen veel beter op de markt kon verkopen. Maar hij heet ook betrokken te zijn geweest bij allerhande meer obscure manieren om partijgelden te verkrijgen (de vermeende en beruchte 60-40 steekpenningen overeenkomst tussen de MSZP en Fidesz) en door te sluizen naar partij-, bedrijfs- en privé-rekeningen.Onder de eerste regering Orbán tussen 1998 en 2002 diende hij ook nog eens een tijdje als hoofd van de nationale belastingdienst, wat natuurlijk wel handig uitkwam voor een man met dergelijke talenten. Daarna ging hij serieus in zaken en bouwde in nauwe samenwerking met zijn Fidesz vrienden een groot zakenimperium op met mediabedrijven, bouwbedrijven en nog veel meer. Russen 2010 en 2014 kregen zijn bedrijven opvallend veel - heel veel - overheidsorders en overheidssubsidies, waardoor hij uitgroeide tot een van de grote "nationale" oligarchen.

Tot er deze zomer op een of andere manier ruzie ontstond tussen hem en Orbán. Het lijkt er op dat een aantal factoren een rol zouden kunnen spelen (jawel, het is net Kremlin-watching, maar dat krijg je met een regiem dat niet bepaald open en toegankelijk is).
- Simicka zou zeer verbolgen zijn over allerlei extra belastingen (advertentie inkomsten, bouwactiviteiten) die ook zijn bedrijven treffen.Orbán heeft dat soort extra belastingen nodig om aan de ene kant de subsidiestroom uit Brussel op gang te houden (het overheidstekort moet onder de 3% blijven) en tegelijk een voldoende groot deel van de kiezers tevreden te stellen zodat ze op hem blijven stemmen (het kunstmatig laag houden van de woonlasten, het opkopen van bedrijven e.d.).
- Simicka zou niet te spreken zijn over de deal met Putin over Paks en de leningen die Hongarije daartoe bij Moskou heeft afgesloten. Over die deal bestaat in bredere kring in Fidesz de nodige onvrede/ongemak.
- Simicska zou een minder confronterende koers voorstaan en meer overleg met allerlei betrokken groepen, organisaties en partijen willen, terwijl Orbán juist altijd en overal het conflict lijkt te zoeken (hij beslist en legt maatregelen op en de maatschappij heeft dat maar te slikken)..
- Omgekeerd zou Orbán vinden dat Simicska veel te machtig werd en dat hij als politieke leider van het land te zeer afhankelijk raakte van die ene grote oligarch. Hij zoekt het conflict om duidelijk te maken wie de baas is.

Interessant (en tragisch) is de wijze waarop volgens een bron het conflict ontstond. Het zou zijn begonnen met een zakendeal tussen de steengroeve van vader Orbán. en het bouwbedrijf van Simicska, waarbij de eerste een bepaalde gunst wilde en Simicska dat afwees omdat hij de overeenkomst strikt zakelijk wilde houden. En dat zou  voor Viktor de druppel geweest zijn die... Tja.

Hoe dan ook, hoezeer de regeringszijde het ook ontkent, er is duidelijk een verschuiving aan de gang in de verhouding tussen de twee. Dezelfde Simicska die zich meer dan een decennium verre hield van alle publiciteit (er was geen enkele recente foto van hem waar dan ook te vinden), zoekt nu de publiciteit. Radicaal rechtse journalisten bij zijn krant, Magyar Nemzet, zijn er uitgegooid en de krant publiceert opeens kritische verhalen over bepaalde beleidsonderdelen van de regering Orbán. Wie weet wat dit allemaal brengt en hoe ver het gaat (of niet). Het is op zijn minst een interessante ontwikkeling. Meer in het Engels hier.

De nieuwste strapatsen van de Nationale Bank

De door Fidesz goeroe György Matolcsy geleide Hongaarse Nationale Bank, formeel uiteraard nog steeds geheel onafhankelijk, is bezig op grote schaal geld uit te geven.

Het kasteel-hotel

Op de eerste plaats heeft het der laatste maanden voor heel veel geld allerlei prachtige panden gekocht. Terwijl de bank onder de vorige gouverneur net alle "vakantie-oorden"  die nog uit de socialistische tijd stamden had verkocht, heeft Matolcsy nu weer een luxe hotel op het platteland gekocht voor het vermaak van het eigen personeel en het organiseren van cursussen. Ook is een super luxueus gerenoveerd kantoorpand in het hartje van Pest gekocht, het Eiffel Paleis. Het is onduidelijk waarvoor dat nu precies goed is, behalve dat iemand er op zijn minst fors aan moet hebben verdiend.  Volgens anti-corruptie website Átlátszó is het kantoor gekocht voor 45 miljoen euro, terwijl het nota bene begin dit jaar nog te koop stond voor 40.
Ook gaat de bank 200 miljard forint (650 miljoen euro) uitgeven - dat is aanzienlijk meer dan de 137 miljard die de Hongaarse regering per jaar besteedt aan het hele universitaire onderwijs in het land - voor het opzetten van een eigen economische opleiding. Zoals bekend houdt Matolcsy er nogal "onorthodoxe" economische ideeën op na die in de academische wereld op zeer weinig aanhang kunnen rekenen en dus niet worden onderwezen op universiteiten als ELTE, Corvinus en anderen in het land. Geen nood, dan zet de gouverneur van de bank wel zijn eigen instituut in elkaar voor het opleiden van economen van 'zijn' Nationale Bank. Voor details zie de Budapest Beacon.
Het hoeft geen betoog dat al deze uitgaven niet tot het overheidsbudget behoren en dus eigenlijk door geen enkele onafhankelijke instantie kunnen worden beoordeeld.

Massale fraude met Hongaarse paspoorten

Internetkrant Index publiceerde twee reportages over de massale fraude met het verkrijgen van Hongaarse paspoorten door "Hongaren" in de buurlanden. Met name Oekraïners, en Serviers "kopen" ze, in veel gevallen zonder dat ze ook maar enige Hongaarse achtergrond hebben, Hongaars spreken enz. Voor een zekere prijs, verschaffen ze zich zo een reisdocument de EU in. Uit eigen ervaring weet ik dat dat in Servië al jarenlang op forse schaal gebeurt, maar het schijnt nu in Oekraïne helemaal de spuigaten uit te lopen met mogelijk vele tienduizenden namaak Hongaren. Geen wonder, daar zien ze de Russische bui hangen en een paspoort naar het Westen is goud waard.
De reactie van de Fidesz-verantwoordelijken is tekenend, die schilderen de artikelen af als een operatie van buitenlandse geheime diensten die in samenwerking met de oppositie Hongarije in diskrediet willen brengen en waarschuwen dat medewerking daaraan hoogverraad is. Zie voor details in het Engels hier en hier.

Straatsburg bestraft beboeten parlementariers

Het Europese Hof voor Mensenrechten in Straatsburg heeft de zware boetes die de voorzitter van het Hongaarse parlement Lászlo Kövér oplegde aan parlementariërs van de links-liberale oppositie die tijdens de zitting met borden en spandoeken protesteerden tegen het regeringsbeleid een "aantasting van het recht op vrije meningsuiting" genoemd. Dat parlement moet van het Hof nu de betreffende leden van de oppositie het geld terugbetalen, maar of dat er ooit van komt? Tijdens een van de protesten werd een bord rondgedragen met de tekst "Fidesz: ze stalen, bedrogen en logen." Zie ook in het Engels hier

Karl Marx verwijderd

Het beeld van Karl Marx is verwijderd van de entreehal van de Corvinus Universiteit (voorheen Karl Marx universiteit) waarmee weer een stukje geschiedenis door het regiem is herschreven. Officieel is er geen sprake van enige politieke druk van regeringszijde, maar iedereen weet hoe dat in werkelijkheid gaat. Zie www.politics.hu/20140915/marx-statue-taken-away-from-corvinus-university-entrance-hall/

Onder studenten was het beeld vooral populair als mascotte en ontmoetingspunt. Enige politieke betekenis had het beeld al lang niet meer, maar Marx was natuurlijk wel een belangrijk wetenschapper uit de 19e eeuw en bovendien was zijn beeld een symbool van een belangrijke periode uit de geschiedenis van de universiteit..

Hongaarse Garde

Officieel is de Hongaarse Garde een verboden organisatie. Maar afgelopen augustus had ze gewoon vergunning voor de jaarlijkse inwijdings-ceremonie voor nieuwe leden, op de Burcht van Boeda en voor het presidentieel paleis. Zie in het Duits http://pusztaranger.wordpress.com/2014/09/08/5048/

Pici Putin

Uit de hele wereld kwamen de afgelopen weken geschokte en geagiteerde reacties op de speech van premier Viktor Orbán in het Roemeense Baile Tusnad (Tusnádfürdő, Königsbad), waar hij elk jaar een zomercongres van Hongaars-Roemeense aanhangers toespreekt. Hier de rede van Kleine Putin (Hongaars: Pici Putin) en een samenvatting van wat reacties.

In zijn speech zwoer Orbán het economisch liberalisme, de liberale democratie en de welzijnsstaat af, viel hij onafhankelijke NGO’s (Amnesty, Transparency International enz.) aan als instrumenten van buitenlandse inmenging en verklaarde hij dat zogenaamde mensenrechtenpolitiek niet thuishoorde in het buitenlandse beleid. Hij schetste als zijn doel dat hij Hongarije, dat natuurlijk lid van de EU moest blijven (het geld moet ergens vandaan komen…HH), wil ombouwen naar een nationalistische, niet-liberale democratie volgens het voorbeeld van landen als Rusland, Turkije, China en Singapore. De volledige tekst van de speech is in een Engelse vertaling te vinden bij de Budapest Beacon, een liberale Hongaarse internetkrant in Amerika.

De speech werd in Amerika al snel opgepakt, onder andere via AP, ABC, Bloomberg en Vox.com. Het Amerikaanse Newsweek betitelde premier Orbán als “Hongarije’s Mussolini,”en de New York Times noemde het een “test voor de Europese Unie” dat nu snel de procedure moet starten om het Hongaarse stemrecht in de EU op te schorten.In de Washington Post reageerde Fareed Zakaria, de man die de term “illiberal democracies” in 1997 uitvond om autoritaire regeringen te omschrijven die zich verscholen achter een façade van formele democratische regels. “Ik had nooit gedacht dat een politieke leider – en nog wel een uit Europa – het als een geuzennaam zou gebruiken.” Hij plaatste Orbán’s rede in het kader van de opkomst van het Putinisme in Europa, waartoe volgens hem ook andere radicaalrechtse politici in de EU zich steeds meer bekennen zoals LePen, Wilders, Farago e.a.  Zakaria vindt dat de VS zich daarom hard moet opstellen tegenover Putin. Zakaria’s commentaar is hier ook te zien en horen bij CNN.

Europese media waren trager in hun reacties (het is vakantietijd, de nieuwe Europese Commissie onder Juncker is nog bezig geformeerd te worden en veel Europese media kennen inmiddels de fratsen en frasen van Pici Putin). Maar ook daar uiteraard de nodige negatieve reacties bij bijvoorbeeld diverse Duitse, Franse en Britse media zoals de Financial Times. Het Centraal-Europese Visegrad Insight noemt vooral “de openheid waarmee hij zijn politieke doelstellingen toegaf overduidelijk schokkend,” al constateerde de schrijver van het stuk terecht dat de losse elementen allemaal al eens eerder door de premier waren gezegd of geschreven en zeker in praktijk gebracht (de inperking van de democratie sinds 2010).

Ook in Hongarije uiteraard zeer veel debat, waarbij aanhangers van de regering probeerden te doen alsof Orbán eigenlijk alleen maar het economische neo-liberalisme de wacht had aangezegd. Daar dacht de oppositie uiteraard heel anders over. Fel was vooral GasparMiklos Tamás, een bekende linkse filosoof, die constateerde dat Orbán nog geen fascist is, maar de speech wel betitelde als “het afscheid van de democratie.”

En dan dit nog:

Persconferentie: Minister Balogh verwijdert de microfoon van het 'kritische'  RTL