Dilemma

De internationale gemeenschap staat voor een zeer moeilijk dilemma met betrekking tot Hongarije: ofwel de regering Orbán financieel helpen tegen voorwaarden die Brussel en Washington niet aanstaan ofwel hard zijn in hun voorwaarden met het risico dat het land failliet gaat en de EU en de IMF ook zelf financiële schade lijden.

Hongarije vernieuwt

In maart 2012 moet Hongarije de eerste terugbetalingen doen van leningen van het IMF en de EU die in 2008 zijn verleend. Wordt Hongarije nu niet geholpen met een lening van 10-15 miljard euro over vier jaar, dan dreigt de internationale gemeenschap dat geld niet terug te krijgen. Bovendien zitten met name de Oostenrijkse banken tot hun nek in de Hongaarse markt en zou een Hongaarse financiële crisis die banken een hele hoop geld gaan kosten. Nu is Oostenrijk een van de sterke broeders in de EU maar leuk is dat dus niet.

Het nadeel van helpen  tegen de voorwaarden die de regering Orbán lijkt te stellen (namelijk een lening zonder voorwaarden) zijn echter ook evident. Orbán heeft immers tal van maatregelen genomen die tegen het beleid van de EU en het IMF indruisen en gaat daar ook rustig mee door. Laat je dat allemaal over je kant gaan? Het is wat lastig als je in Brussel afspreekt dat "we" het niet langer accepteren dat landen zich niet aan de Europese afspraken houden (de Eurotop vorige week), om dan vervolgens een krediet te verlenen aan een land dat zich absoluut niets van kritiek van Europa aantrekt.

Bovendien is er de hamvraag wat Orbán's intenties zijn: is hij echt bezig de economische koers te wijzigen, zoals de stap jl november richting IMF-lening door velen is geïnterpreteerd, maar probeert hij intussen met een hoop blufpoker en poeha er nog zoveel mogelijk voor Hongarije uit te slepen (sowieso een zeer riskant spel) of is de hele koerswisseling schijn en gaan we richting Argentijnse oplossing: Hongarije wijzigt zijn beleid niet, accepteert geen voorwaarden, betaalt zijn schulden niet af en probeert het verder alleen te rooien met nog meer onorthodoxe maatregelen (beslag leggen op de reserves van de nationale bank, beslag leggen op de spaartegoeden van de burgers).

Wat is wijsheid? Moeten de EU en het IMF vasthouden aan strikte voorwaarden in de hoop dat Orbán uiteindelijk buigt, maar met het risico dat het land failliet gaat? Of moeten ze toch een beetje soepel zijn met voorwaarden om een faillissement te vermijden, met het risico dat het nieuwe krachtdadige beleid van de EU al een deuk oploopt voor de nieuwe Brusselse overeenkomst zelfs maar is getekend? Ga er maar aan staan.

Verder deze week:

- Eurocommissaris Vivian Reding heeft duidelijk gemaakt dat de EU zeer bezorgd is over de nieuwe justitiewetgeving van Hongarije. Ook Amerikaanse diplomaten uitten op dat punt hun grote bezorgdheid. De wet is inmiddels aangenomen zodat de macht in het rechterlijke apparaat vanaf 1 januari 2012 volkomen wordt geconcentreerd in handen van twee door Fidesz benoemde rechters. Een daarvan behoort tot de oorspronkelijke vriendenclub die in 1988 Fidesz oprichtte, is de echtgenote van de Fidesz Europarlementariër die ook de nieuwe grondwet schreef, en is een goede persoonlijke vriendin van mevrouw Orbán. Maar onafhankelijk natuurlijk. Zij zal ook de vervangers benoemen van een heel groot deel van de hoogste rechters die per 1 januari door een geforceerde vervroegde pensionering uit hun functies zullen verdwijnen.

- De Europese Centrale Bank heeft scherpe kritiek geuit op diverse nieuwe wetsvoorstellen die de regering Orbán controle geven op het beleid van de Hongaarse Nationale Bank (MNB) en op haar reserves (die dan kunnen worden ingezet voor budgetdoeleinden). Dit zijn twee absolute no-no’s in financiële kringen en de IMF-EU delegatie brak vrijdagochtend 16 december uit protest tegen die plannen voorbereidende besprekingen over een eventuele lening vervroegd af.

 

- Leden van het Amerikaanse Congres hebben een brief gestuurd aan de Hongaarse regering met scherpe kritiek op de nieuwe godsdienstwet die op 1 januari ingaat en die de  rechten van een reeks religies (moslims, Boeddhisten, Methodisten e.a.) ernstig aantast. De Boeddhisten dreigen zelfs een boerderij met land en hun veestapel kwijt te raken (die zou aan de staat vervallen).

- In Hongaarse media zijn de laatste dagen diverse interviews verschenen met hoge Amerikaanse functionarissen die zich beklagen over de uitholling van de rechtsstaat en de democratie in Hongarije en het feit dat de regering Orbán de welgemeende kritiek en adviezen van o.a. Hillary Clinton en de VS ambassadeur in Boedapest naast zich neerlegt.

- Diverse financiële waarnemers in Londen en Boedapest zeggen inmiddels dat het geduld van de financiële markten met de Hongaarse regering op is. Hongarije wordt gezien als een uiterst onbetrouwbare zakenpartner en als er geen overeenkomst met het IMF en de EU komt, kan het land het schudden.

- Toen de regering Orbán een jaar geleden het leeuwendeel van de gespaarde centen in de private pensioenfondsen nationaliseerde, koos een klein deel van de werknemers ervoor toch in het private systeem te blijven. Dat had een aantal financiële nadelen voor ze, maar al met al hadden ze al zoveel gespaard dat dat toch voordelig genoeg naar hun smaak uitpakte. Hun besluit was volledig legaal, sterker nog, de regering Orbán beloofde dat die mensen verder niet lastig gevallen zouden worden. Helaas Sinterklaas. Er zijn nu plannen om alsnog de hand te leggen op de 200 miljard forint aan spaargeld van die 100-duizend werknemers. Een soort van dubbele gebroken belofte.