Het is moeilijk nu al
een inschatting te maken van de consequenties van het aftreden van de van
plagiaat beschuldigde Pál Schmitt als president, afgelopen maandag. Er lijken wat
eerste scheurtjes in het tot voor kort zo eensgezinde dan wel volgzame
conservatieve kamp en wie weet staan we aan het begin van een heuse Schmitt-gate.
Of de bui waait natuurlijk gewoon over.
 |
| Orbán en Schmitt in vroeger tijden |
Het is in ieder geval voor het eerst dat een aanzienlijk deel
van de Fidesz fractie in het parlement, conservatieve intellectuelen en media
openlijk tegen het beleid van de partij ingingen en dat betekent tegen Orbán,
de man die het partijbeleid bepaalt, die in 2010 de benoeming van Schmitt
doordrukte en die hem nu de hand boven het hoofd probeerde te houden. Herhaalde
pogingen om de zaak als afgedaan te verklaren en zo snel mogelijk na de
uitspraak van de onderzoekscommissie weer gewoon tot de orde van de dag over te
gaan, faalden en leidden alleen maar tot een toename van de weerstand.
Die blamage komt bovenop de weigering van Orbán en de
partijleiding twee weken geleden om de archieven van de oude communistische
geheime dienst openbaar te maken. Ook die beslissing wordt door een deel van de
eigen aanhang niet goed begrepen, met name niet door jongere christendemocraten
en conservatieven die daadwerkelijk geloven in de anticommunistische retoriek
van de partijleiding. Terwijl de ouderen en de leiding zelf verdomd goed weten
dat die retoriek slechts voor het effectbejag is, omdat de scheidslijnen tussen
goed en kwaad in het verleden niet zo simpel lagen. En dat bijvoorbeeld de
namen van een reeks vooraanstaande Fidesz leiders, ministers en beschermheren
van Fidesz (in het zakenleven en onder de katholieke kerkleiding) in die
archieven voorkomen onder de noemer informant, medewerker of agent.
Tenslotte is er nog de vraag of de zaak Schmitt zich wellicht
ontwikkelt tot Schmitt-gate? Sommige media citeren een ex-vriendin van Pál (die
bekend staat als een womaniser) die zegt dat de president haar heeft verteld
hoe hij premier Orbán dagenlang onder druk heeft gezet om hem te blijven steunen
in zijn pogingen aan te blijven. Schmitt zou daarbij hebben gedreigd, zo zegt
zij, dat hij ook uit de school kan klappen en de nodige (persoonlijke) informatie
naar buiten brengen als hij niet aan kan blijven. Het is nu moeilijk vast te
stellen in hoeverre dit waar is, maar het kan dus interessant worden.
Of niet. Want voorlopig blijft staan dat diezelfde conservatieve
critici die vonden dat Schmitt echt niet aan kon blijven, nog altijd geen
moeite hebben met de essentie van de conservatieve revolutie die de laatste
anderhalf jaar is doorgevoerd en door president Schmitt klakkeloos gesanctioneerd:
de uitholling van controle-instellingen, onafhankelijke media en een onafhankelijke
justitie en rechtbanken, het ambt van de president zelf, de rechten van de
oppositie in het parlement, de politisering van ministeries,
cultuurinstellingen, universiteiten en andere onderwijsinstellingen enz. enz.
Wie weet is dit het begin van het einde voor Orbán – de filosoof János Kiss
betoogt al dat de zaak Schmitt laat zien dat de nieuwe orde van Orbán niet vol
te houden is – maar de stemming kan evengoed zo weer omslaan en alles wat
overblijft is een dooie mus.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten