Een vrij land en een vrij Internet.

Vandaag

Vanavond hebben, net als zondag,  tienduizenden mensen gedemonstreerd tegen de plannen van de regering Orbán om een Internet belasting in te voeren. "Een vrij land en een vrij Internet" (Szabad ország, Szabad Internet) was een veel gescandeerde leuze die kernachtig samenvat dat het veel demonstranten om veel meer gaat dan alleen een belastingmaatregel. Er werden ook Europese en Hongaarse vlaggen meegevoerd en leuzen gescandeerd tegen de regeringscorruptie, tegen de pro-Russische koers en tegen de inperking van de democratie.

Opvallend is vooral de deelname van heel veel jongeren aan dit protest, die overduidelijk niet gediend zijn van wat zij zien als een aantasting van hun moderne Westerse levenswijze. Reden voor sommige leden van de oppositie om te concluderen dat het wellicht eindelijk tot mensen begint door te dringen dat wat de regering Orbán allemaal heeft uitgehaald de afgelopen jaren niet alleen gaat over abstracte zaken als democratie, de rechtsstaat, checks and balances, corruptie, cultuurbeleid of buitenlandse politiek, maar dat dat beleid onvermijdelijk leidt tot een aantasting van hun dagelijkse leven
Wat dat betreft kunnen ze hun borst natmaken. Want de Internet-belasting is slechts onderdeel van een veel groter pakket van nieuwe belastingen die in 2015 gaan worden ingevoerd, waaronder een zeepbelasting, een bloemenbelasting, en een speciale belasting gericht tegen grote (buitenlandse) supermarkten. En de lijst van speciale belastingen was al niet kort met o.a. een belasting op bankoverschrijvingen en -opnames, telefoon, zoute en vette producten - de chipsbelasting -, een record BTW van 27%, enz. Volgens sommige berekeningen kunnen de nieuwe belastingmaatregelen een doorsnee gezin 100- tot 120-duizend forint (350-400 euro) per jaar kosten, oftewel een minimum maandinkomen. Daarmee zou de hele "korting op woonlasten" waarmee de regering tot de verkiezingen zo'n goede sier maakte (opbrengst voor een modaal gezin 80.000 forint oftewel 265 euro per jaar) ruim teniet zijn gedaan.

Zondag voor het Fidesz partijkantoor

Op 17 november wil Fidesz de Internet belasting door het parlement loodsen en zal er opnieuw worden gedemonstreerd. Het zou me niet verbazen als er dan meer mensen op komen dagen.

Nog wat feitjes:
- aanvankelijk was het plan om een bedrag per GB te heffen, waardoor de belasting op kon lopen naar tientjes per gedownloade film e.d. Maar omdat er direct massaal protest volgde, is dat inmiddels al afgezwakt naar een belasting met een plafond van 700 forint per contract per maand (en 5000 forint voor bedrijven). Dat zijn geen wereldbedragen (hoewel 700 forint echt geld is als je met een gezin moet rondkomen van nog geen 50.000 forint per maand), maar de tegenstanders zijn mordicus tegen elke belasting op het gebruik van Internet.
- naar verluid is het plan voor de Internet belasting bedacht door premier Viktor Orbán zelf en is het plan bekend gemaakt zonder enig overleg vooraf met wie dan ook, niet met Internet of belastingdeskundigen o.i.d., maar zelfs niet met de regering of de Fidesz fractie in het parlement. Typerend voor de Viktatoriale wijze waarop dit land bestuurd wordt.

"Uit de EU" is inmiddels een optie

Volgens de voorzitter van het Hongaarse parlement Laszló Kövér is het de moeite waard voor Hongarije om te bekijken hoe het land, mocht dat nodig zijn, zich eventueel langzaam en voorzichtig uit de EU terugtrekt. Het is voor het eerst dat een hoge Fidesz functionaris openlijk te berde brengt dat dit een mogelijk scenario zou kunnen zijn.


Kövér, een oude en getrouwe makker van premier Orbán, vertegenwoordigt het radicaal rechtse sentiment in Fidesz. Het was dan ook geen toeval dat hij zijn uitspraak deed op het radicaal rechtse Echo TV in een uitzending ter herdenking van de Hongaarse opstand van 1956. Toegegeven, hij voegde er onmiddellijk aan toe dat het wat hem betreft een nachtmerrie scenario is en dat Hongarije niet uit de EU en de NATO wil stappen. Maar, zo legde hij uit, de EU is in morele zin in verwarring en de linkerzijde van de Europese politiek is van plan om Hongarije dictaten op te leggen (i.v.m. de toenemende kritiek op de koers die de regering Orbán volgt inzake mediavrijheid, mensenrechten, corruptie, democratie e.d.). In die zin lijkt Brussel wel degelijk sterk op Moskou, benadrukte Kövér, en als dat de toekomst van de EU is, dan moeten we gaan nadenken over het verlaten ervan.

Domme bluf van een man die er wel vaker gekke dingen uit flapt? Misschien, maar mogelijk ook een ballonnetje om eens te zien hoe de eigen radicale aanhang eigenlijk reageert op zoiets. En een indirect dreigement aan Jean Claude Juncker en Frans Timmermans dat Fidesz bereidt is hoog spel te spelen als de EU, net als de VS de laatste weken, hardere maatregelen gaat nemen.

Betaal, of anders..

Het schandaal rond de zakenlui/ambtenaren die Amerika niet meer in mogen (zie mijn vorige blogpost), verdiept zich steeds verder. Uiteraard is er veel speculatie over de precieze aard van de corruptie waarvan sprake was en daarnaast begint de politieke verhouding tussen de VS en Hongarije ook snel te verslechteren.

Eén verhaal dat in de Hongaarse media de ronde doet, is dat de Hongaarse belastingdienst geprobeerd heeft tot 2 miljard forint (een kleine 7 miljoen euro) af te persen van twee grote Amerikaanse bedrijven, waaronder een voedsel en landbouwbedrijf dat zonnebloemolie produceert. De ondernemingen zouden te horen hebben gekregen dat ze eerst moesten betalen (en wel naar een rekening van een stichting/onderzoeksinstituut verbonden aan regeringspartij Fidesz) als ze wilden dat de belastingdienst bepaalde dingen zou gaan doen/regelen. Toen de bedrijven daar niet op ingingen, werden ze bedreigd met extra belastingcontroles en boetes. Dat was het het moment waarop de bedrijven naar de Amerikaanse ambassade stapten met hun klachten en dat is de reden dat het hoofd van de Hongaarse belastingdienst plus twee andere belastingambtenaren op de zwarte lijst van de VS zijn gekomen.

Deze lezing onderstreept de analyse van de liberale politicus Bálint Magyar en zijn mede-auteurs, die recent twee boeken uitbrachten onder de titel: de Hongaarse maffiastaat. Zij hebben veel meer van dit soort affaires op een rij gezet. Volgens hen zijn de overheid en allerlei overheidsinstanties (waaronder dus de belastingdienst) directe instrumenten geworden van de Fidesz partijmachine die zich onder meer tot doel heeft gesteld een nieuwe elite van rijke Hongaren te scheppen.
Meer details over de ruzie met de VS in het Engels bij Hungarian Spectrum (hier).

VS weigert Hongaarse functionarissen toegang

De VS heeft tien hoge Hongaarse zakenlui en functionarissen rond de regering Orbán de toegang tot de VS geweigerd. De tien zouden volgens de Amerikaanse ambassade betrokken zijn bij grootschalige corruptie. Maar de strafmaatregel wordt ook gezien als een hernieuwd waarschuwingssignaal aan de regering Orbán door Washington.

Officieel zijn de namen van de betrokkenen niet bekend gemaakt - volgens de Amerikaanse wet moet dat binnen drie maanden gebeuren tenzij de informatie als "classified" wordt aangemerkt - maar onder de tien zou mogelijk één lid van de regering zijn. Daarnaast gaat het naar verluidt om een van de belangrijkste persoonlijke adviseurs van premier Orbán, om het hoofd van de grootste thinktank rond Fidesz, en om het hoofd van de Hongaarse belastingdienst (ook een oude getrouwe Fidesz kompaan van Orbán) en twee van haar collega's. Volgens de Amerikaanse Charge’d affairs Andre Goodfriend (foto) zijn er betrouwbare aanwijzingen dat deze mensen betrokken waren bij of profiteerden van corruptie. Het zou onder meer gaan om het afdwingen van steekpenningen  van Amerikaanse bedrijven die in Hongarije actief zijn.
Het is tamelijk uniek dat een maatregel als deze (ook Putin heeft er last van) wordt ingezet tegen een EU-regering die ook nog eens lid is van de NAVO.Het tekent de grote onvrede van de VS met het beleid van de regering Orbán inzake democratie, maar ook de nauwelijks verholen pro-Russische houding van de Hongaarse regering in het Oekraine conflict.
De Hongaarse regering heeft woedend gereageerd en is in de tegenaanval gegaan. Zij beschuldigt de regering in Washington er nu van dat die met deze maatregel legitieme onderzoeken van de Hongaarse belastingdienst tegen frauduleuze Amerikaanse bedrijven probeert te frustreren. Als die onderzoeken er nog niet waren, dan zullen ze er sinds gisteren ongetwijfeld zijn.
 Voor meer details zie o.a. Hungarian Spectrum alhier.

Fidesz is oppermachtig

De gemeenteraads- en burgemeestersverkiezingen van afgelopen weekeinde kende een lage opkomst van 43% (de laagste sinds 1994) en resulteerde opnieuw bijna overal in een zeer duidelijke overwinning voor Fidesz. De enige plekken waar de oppositie won, waren de steden Szeged en Salgotárjan en een paar districten in Boedapest. Eilandjes van normaliteit in een bananenrepubliek in wording.

De uitslag heeft twee dingen opnieuw bevestigd. Ten eerste dat een zeer groot deel zo niet de meerderheid van het Hongaarse electoraat voor een nationalistische, populistische en autoritaire koers is. En dus stemt een meerderheid steeds weer of voor Fidesz (degenen die tevreden zijn met en profiteren van het regiem) of voor Jobbik (voor diegenen die teleurgesteld zijn in de regering en een nog rechtsradicaler alternatief willen) of blijft weg van de stembus (diegenen die teleurgesteld zijn maar geen alternatief zien).

De zwaar verdeelde democratische oppositie heeft geen inspirerende visie, geen geloofwaardig alternatief programma en geen serieuze gezamenlijke strategie. Is het een wonder dat zelfs hun aanhangers massaal thuis bleven (de opkomst was het slechtst in de grotere steden, waar de oppositie potentieel het sterkst is). Op basis van de uitslagen van de nationale en Europese verkiezingen eerder dit jaar had de oppositie de kans om in 10 tot 12 districten (deelgemeentes) van de hoofdstad Boedapest te winnen en ook de centrale burgemeesterspost te veroveren als …. die oppositie één zou zijn. In plaats daarvan werd de links-liberale en gematigd conservatieve kiezer getrakteerd op een uiterst zwakke campagne, onderling gekibbel, partijen en persoonlijkheden die liever voor eigen gewin gingen, verwarring over een gezamenlijke kandidaat laat staan een gezamenlijk programma enz. En dus veroverde de oppositie in het 'linkse' Boedapest slechts 6 van de 23 deelgemeentes.

Natuurlijk is de oppositie zwaar in het nadeel door de beperkte mediavrijheid, de gemanipuleerde kiesregels, de oneerlijke partijfinanciering, de gemankeerde rechtsstaat, de steeds grotere almacht van het regiem in het onderwijs, de cultuur, de zorg enz. Maar zolang de oppositie onderling verdeeld blijft en vooral kibbelt over machtsposities, ego’s en eigenbelang, wordt ze nooit een machtsfactor van enige betekenis die het regiem echt kan uitdagen, in verkiezingen of anderszins.

Toch is dat het meest waarschijnlijke scenario. Want de conclusies die vrijwel alle oppositieleiders gisterenavond uit de nederlaag trokken waren het omgekeerde. De oppositiekandidaat voor burgemeester in Boedapest, Lajos Bokros, had uiteraard vrijwel al zijn stemmen te danken aan kiezers van andere oppositiepartijen. Zijn eigen centrumrechtse partijtje MoMa haalt op eigen kracht nog geen 3%. Maar toch proclameerde hij zichzelf en Moma gisterenavond al als de nieuwe grote leider van de oppositie. Pardon? De socialisten op hun beurt verklaarden dat alle andere partijen van de democratische oppositie niet deugen, vooral Ferenc Gyurcsány van de Demokratische Koalitie (DK) niet, en dat zij met niemand meer zullen samenwerken of compromissen sluiten.  Het restant van de partij van Gordon Bajnai - Samen-PM - dreigt alweer in tweeën te scheuren en loopt volgens velen op zijn laatste benen, niet in de laatste plaats omdat Gordon Bajnai de partij in feite heeft verlaten en min of meer permanent in Parijs verblijft. De rechtsgroene LMP weigert hoe dan ook al jaren om met wie dan ook samen te werken. De enige partij die een beetje systematisch lijkt te werken aan een programma en de gestage opbouw van een landelijke structuur van onderop is de DK, maar die wordt dus geleid door Gyurcsány. En Gyurcsány mag dan een buitengewoon sluwe politicus zijn met een goed Europees programma en je mag hem een sympathieke man vinden (ik vind dat) maar of je het nu leuk vindt of niet, hij is niet alleen bij rechts maar ook bij links zeer omstreden om wat hij tussen 2006 en 2008 al dan niet heeft gedaan.

Natuurlijk is de toekomst voorspellen koffiedik kijken, maar zoals het nu gaat is het meest waarschijnlijke scenario dat Fidesz nog heel lang in het zadel zit en het regiem mede onder druk van Jobbik eerder meer dan minder autoritair zal worden.

Dus zal ook de EU zich nu moeten gaan afvragen: wat moeten wij eigenlijk met dit land dat een groot deel van de Europese waardes achterhaald vindt en overboord werpt en hoelang gaan wij nog door met het financieren ervan?

Hongaarse EU commissaris afgewezen

Het Europees Parlement vindt de Hongaar Tibor Navracsics niet geschikt als Europees Commissaris voor Onderwijs, Cultuur, Jeugd en Burgerschap. Na twee zittingen besloot de sollicitatiecommissie die naar alle kandidaten kijkt Navracsics, medeverantwoordelijk voor veel van de autoritaire wetgeving die onder premier Viktor Orbán de afgelopen vier jaar is ingevoerd, niet te accepteren. Persoonlijk is hij weliswaar geschikt voor een bestuurlijke post, maar als commissaris op die betreffende post die hem is toegedacht is hij ongeloofwaardig omdat hij te zeer een vertegenwoordiger is van het on-Europese beleid van Orbán. Wat Navracsics vooral werd kwalijk genomen was dat hij tijdens de eerste hoorzitting deed alsof er eigenlijk niets mis was met het beleid van Orbán en voor zover dat wel zo was, hij het daar nooit mee eens was geweest en er ook persoonlijk nooit enige rol in had gespeeld. Voor elke waarnemer is duidelijk dat dat zeer bezijden de waarheid is. In tweede instantie distantieerde Navracsics zich, op aandringen van de sollicitatiecommissie, schriftelijk nog wel van een deel van het beleid van zijn baas (met name de mediawetgeving), maar dat was eerder minder dan meer geloofwaardig. Meer details in het Engels hier en hier.
De afwijzing komt als een verrassing, want iedereen dacht dat er een politieke deal was gesloten om Hongarije deze onbelangrijke post te geven en de kwestie van de persoon verder maar te laten voor wat hij is. Niet dus. K
ennelijk wilde een meerderheid van het parlement nogmaals een signaal van onvrede richting Hongarije de wereld insturen. Dat  is uiteraard een blamage voor de regering Orbán, maar de boodschap die een groot deel van de Hongaarse bevolking krijgt, is een andere. Volgens de Fidesz media is het een overwinning dat Navracsics als persoon geschikt is verklaard. Punt.