 |
| Elég volt! (Genoeg geweest!) |
De demonstraties van studenten beginnen langzaamaan behoorlijk wijdverbreid te raken. Er waren de afgelopen dagen al acties (demonstraties, sit-in’s, korte bezettingen van regeringsgebouwen) in Boedapest, Szeged, Pécs, Komló en Miskolc. Ook scholieren uit het eindexamenjaar – de eersten die door het nieuwe collegegeldstelsel getroffen zullen worden – doen her en der mee. De beweging is nog niet heel massaal, maar zelfs regeringsgezinde commentatoren waarschuwen dat het dat wel kan worden.
Want het hoofdpunt is al bijna niet meer de invoering van het collegegeld als zodanig. Iedere deskundige en iedere politicus weet dat een of andere vorm van eigen bijdrage onvermijdelijk is en dat het dus gaat om de manier waarop (geleidelijke invoering, een eerlijk leenstelsel voor arme studenten, serieus overleg met alle betrokkenen). Maar de boosheid onder studenten over andere regeringsmaatregelen op onderwijsgebied is net zo groot (het verplichte “werken in Hongarije” contract, het streven om het aantal studenten op universiteiten drastisch in te perken, de verregaande aantasting van de autonomie van universiteiten, de plagiaatschandalen) en bovenal is er woede over de onbeschaamde manier waarop de regering zelfs tegen zijn eigen aanhang liegt.
In 2008 was Fidesz de grote kracht achter een referendum dat elke vorm van betaling voor hoger onderwijs afwees. Dat referendum speelde een cruciale rol in de ondergang van de linkse regering in 2009, de overweldigende verkiezingsoverwinning van Fidesz in 2010 en de massale steun onder studenten voor rechts. Sindsdien heeft Orbán uit en te na herhaald dat hij geen collegegeld in zou voeren, nooit niet en op geen enkele manier. Zelfs afgelopen oktober zei zijn woordvoerder nog dat er absoluut geen plannen in die richting waren. En nu ligt er “opeens” een voorstel dat het woord collegegeld niet gebruikt, maar daar wel volledig op neerkomt. Een voorstel dat “in het belang van de studenten” zou zijn maar een veel drastischer eigen bijdrage invoert dan de linkse regering in 2008 voorstelde.
De studenten voelen zich gewoon verschrikkelijk in de zeik gezet. Het is een morele kwestie aan het worden: een enkel leugentje om bestwil is te begrijpen, maar er zijn grenzen. En het helpt dan niet dat premier Orbán een uitnodiging van studenten om zijn beleid “en plein public” te komen verdedigen, naast zich neerlegt (in 1996 had een linkse minister die collegegeld wilde invoeren wel het lef tot zo’n openbaar debat). En dus gaat HÖOK, de grootste studentenorganisatie die als pro-Fidesz geldt, nu samen met HaHa, een linkse studentenorganisatie, de straat op. Premier Orbán liet vanuit Brussel weten dat het allemaal eind van de week wel over zou zijn. Maar dat is maar de vraag.
Want ook op cultureel terrein zie je een omslag. “Ik heb er schoon genoeg van dat ik alles van de zogenaamde “burgerlijke” zijde maar moet accepteren omdat het “nationaal” is en dat ik me moet verontschuldigen als iets me niet bevalt omdat ik anders te horen krijg dat ik geen goede Hongaar zou zijn,” aldus de gerespecteerde kunstenaar Szőrényi in het eerder genoemde interview. Hij en tientallen andere gerenommeerde Hongaarse kunstenaars, van zowel linkse als conservatieve huize, hebben nu ook hun handtekening gezet onder een petitie die protesteert tegen de snel groeiende invloed van een uiterst conservatieve en nationalistische Academie Voor Hongaarse Beeldende Kunsten (zie mijn vorige blogbericht). De teneur van het protest: we willen terug naar een normaal cultuurbeleid, waarin goede kunstenaars worden gewaardeerd omdat ze goede kunstenaars zijn, en niet opzij worden gezet ten behoeve van tweederangs knutselaars met de “juiste” politieke overtuiging.
Is er sprake van een keerpunt? Het is te vroeg om dat te zeggen. Maar ik denk nog steeds dat Gordon Bajnai, leider van de nieuwe politieke beweging Samen 2014, de groeiende stemming in het land goed samenvat als hij in zijn speeches zegt: we willen terug naar een normaal Hongarije; een Hongarije waarin iedereen telt, waarin verantwoordelijke politici zich houden aan democratische spelregels en minimale normen van politiek fatsoen, waarin competentie belangrijker is dan politieke hielenlikkerei, waarin extremisme klip en klaar wordt veroordeeld en waarin normaal debat mogelijk is.
Verder afgelopen week:
- Het is nog steeds onduidelijk hoeveel eigen bijdrage studenten nu precies moeten gaan betalen. De bedragen en schattingen variëren van 90.000 Forint (350 euro) per jaar voor sociale wetenschappen tot 300.000 Forint (ruim 1.000 euro) per jaar voor meer exacte studies, met uitschieters tot ruim 2 miljoen forint (8.000 euro) per jaar voor wie medicijnen wil studeren en alles zelf zal moeten betalen. Nogmaals ter vergelijking: het minimumloon ligt hier op ongeveer 350 euro per maand.
- Euronews, een mede door de EU gesubsidieerde 24-uur nieuws
TV zender, zal vanaf komend voorjaar uitzendingen in het Hongaars gaan maken
gericht op Hongarije met nieuws uit en over Hongarije en de wereld. Het is
uitdrukkelijk de bedoeling, aldus Euronews, om met eigen nieuwsgaring te gaan werken en onafhankelijk nieuws te
gaan maken dat aan de hoogste journalistieke normen voldoet. De zender is bezig
een grote staf op te bouwen. Dat is een belangrijk initiatief omdat het huidige
medialandschap allerminst objectief is. De publieke media en het nationale
persbureau zijn propaganda instrumenten van de regering geworden en de enige
nieuws TV zender van Hongarije, Hir TV, wordt gefinancierd en gecontroleerd
door een radicaal rechtse oligarch. Nu zien of de kabelmaatschappijen in de
diverse Hongaarse steden Euronews in hun pakket op gaan nemen?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten