Het voorstel voor een nieuwe grondwet, zoals dat nu door Fidesz op tafel is gelegd, beweegt zich zoals te verwachten was op de rand van wat kan en niet kan in een modern Europa. Het gaat uit van een parlementair democratisch bestel en garandeert de basisvrijheden van de burger, maar het is ook een sterk christelijk-nationalistisch geïnspireerd document waarmee de regeringspartij haar machtspositie verder uitbouwt.
Om met dat laatste te beginnen: het Grondwettelijk Hof dat de toepassing van de grondwet controleert krijgt de bevoegdheden die de regering haar een half jaar geleden had ontnomen niet terug, zoals de laatste maanden door sommige Fidesz afgevaardigden was gesuggereerd. Ook in de nieuwe grondwet staat dat het Hof geen bevoegdheid heeft om een hele reeks fundamentele zaken aan de grondwet te toetsen omdat die zaken te maken hebben met de financiën en het budget van de overheid (recente voorbeelden: beslag leggen op de pensioenspaargelden van werknemers, het opleggen van belastingen met terugwerkende kracht tot 2004 e.d.)
 |
| 15/03/2011. Socialistenleider Mesterházy: "een sluipende grondwettelijke putsch." |
Bovendien wijzigt Fidesz de benoemingsprocedure voor de president van het Grondwettelijk Hof, uiteraard in haar voordeel. Nu wordt de president elke drie jaar benoemd door het college van rechters dat lid is van het Hof. In de nieuwe grondwet wordt hij voor 12 jaar benoemd door een 2/3 meerderheid van het parlement. Dus kan Fidesz binnenkort haar man in het Hof (István Stumpf, een oude vriend van Orbán, partijman en ruim ondergekwalificeerd voor de baan maar toch in oktober vorig jaar benoemd als rechter) tot president van het Hof bombarderen. Waar hij dan tot 2023 de baas is.
Dit is in lijn met tal van eerdere benoemingen van door premier Orbán persoonlijk benoemde trouwe partijmensen in plaats van onafhankelijke figuren op sleutelposities zoals de Mediaraad, de Rekenkamer, de allerhoogste officier van justitie, de budgettaire raad, de financiële toezichthouder, de kiescommissie, en als het aan Fidesz ligt binnenkort ook de Nationale Bank. Daarmee verzekert Orbán zich voor langere tijd (2023-2025) van grote maatschappelijke invloed, zelfs als Fidesz bij verkiezingen een deel van haar meerderheid zou kwijtraken of zelfs zou verliezen.
 | ||
| 15-03-2011 Facebook demo voor persvrijheid |
- het extra stemrecht voor moeders, wat dunkt me discrimineert tegen zowel vaders als volwassen zonder kinderen want die zijn klaarblijkelijk minder gelijk.
- het huwelijk als verbintenis uitsluitend tussen man en vrouw, waarmee het homohuwelijk grondwettelijk onmogelijk is.
- de bescherming van het leven vanaf de conceptie, wat op zijn minst aanscherping van de abortuswetgeving lijkt in te luiden, hoezeer allerlei Fidesz politici ook beweren dat dat niet de bedoeling is (waarom zet je het er dan in?).
- Hongarije wordt nadrukkelijk neergezet als een christelijke/katholieke natie: pech dus voor niet-gelovigen en anders-gelovigen, zoals de joodse bevolking die bijvoorbeeld zo’n grote stempel drukte op de bloeiperiode van Hongarije tussen 1880 en 1920). De nadruk op vooral de katholieke achtergrond van dat christendom is ook wat merkwaardig gezien de grote rol die juist het gereformeerde bevolkingsdeel speelde (Transsylvanië) en speelt in de Hongaarse geschiedenis.
- het terugbrengen van het aantal nationale ombudsmannen van vier (mensenrechten, minderheden, databescherming en informatie, milieu) naar één. Weer minder onafhankelijke instituten waar burgers kunnen klagen.
- in de nieuwe grondwet wordt gesteld dat misdaden begaan onder zowel het fascisme als het communisme onvergefelijk zijn en geen tijdslimiet kennen. De vraag is hoe ruim dit geïnterpreteerd gaat worden en of ook de Kádár periode van goulash communisme daar onder gaat vallen.
- Het opperste gerechtshof, het hoogste gewone rechtscollege, gaat weer Kuria heten (net als in de jaren ’20 en ’30) maar er is onduidelijkheid over hoe dat college in de toekomst benoemd gaat worden.
- de macht van locale overheden zal worden ingeperkt ten behoeve van provincies en centrale overheid. Centralisatie dus in plaats van decentralisatie.
Verder ademt de grondwet een sterke nationalistische en conservatieve geest, die ongetwijfeld aanslaat bij het conservatieve deel van de bevolking, maar waarin het progressieve deel zich absoluut niet herkent. Hongarije is in de nieuwe grondwet bijvoorbeeld het land van “de Hongaarse natie”. Dat sluit dus wel de Hongaren in de buurlanden in, maar niet andere bevolkingsgroepen/minderheden die er wonen (ter vergelijking: de Amerikaanse grondwet heeft het slechts over “we, the people” zonder onderscheidt te maken naar etnische afkomst oftewel net als in de Nederlandse grondwet eenieder die op het grondgebied van het land woont). En in de paragraaf “Trots op Hongarije” van het voorwoord zit het boordevol frases over de heroïsche Hongaarse geschiedenis, de grootse Hongaarse cultuur en de unieke Hongaarse taal. “Nationale dikdoenerij,” noemt de historicus András Gerö dit deel, waarbij veel van wat als historisch feit wordt neergezet bovendien niet meer is dan mythe en verzinsel. Maar wel leuk voor de nationalistische aanhang.
Zoals in het begin gezegd, de grondwet spreekt ook de garantie uit dat democratie en vrijheden worden gerespecteerd, en daarnaast zijn er tal van punten in opgenomen die alleszins redelijk zijn. Zo zullen er nog maar eens in de vijf jaar locale verkiezingen worden gehouden, tegelijk met de Europese verkiezingen. Pensioen, werk, inkomen of een uitkering zijn niet langer een recht dat de staat moet garanderen, maar de overheid verplicht zich om alles te doen om dat mogelijk te maken (een stuk realistischer dus).
Het is al met al een echte Fidesz-grondwet. Het is geen frontale aanval op de democratie en dat zou de EU ook niet geaccepteerd hebben, zoals de regering zich na de media-affaire donders goed realiseert. Maar het is wel een grondwet die opnieuw kleine beetjes afknabbelt van de “checks and balances” die voor een democratie van vitaal belang zijn. In de komende weken zal de discussie binnen Fidesz wellicht nog tot een enkele wijziging hier en daar leiden, maar dan zitten we er voor hele lange tijd aan vast. Een referendum, zoals de oppositie eist, wil Fidesz niet. En om de grondwet ooit nog te wijzigen, zal ook een toekomstige centrumlinkse regering eerst nog maar eens moeten zien dat zij een tweederde meerderheid haalt.
Verder deze week:
Op 15 maart werd, zoals traditioneel, de opstand van 1848 tegen de Habsburgers herdacht. Via Facebook werd er ook weer een demonstratie voor persvrijheid georganiseerd, ditmaal met vele duizenden (10.000?) deelnemers en onder de sprekers Adam Michnik, de bekende dissident, medeoprichter van Solidarnosc, liberaal, krantenuitgever uit Polen. Hij waarschuwde zijn voormalige vriend Orbán dat de weg die hij nu gaat naar een dictatuur leidt. Zie voor de sfeer: http://www.youtube.com/watch?v=PggN0TAelAU
Orbán hield bij de officiële herdenking een speech waarin hij verklaarde dat Hongarije niet zou wijken voor dictaten van Brussel. Tenslotte was het land altijd opgestaan tegen dictaten van Wenen (1848) en de Sovjet Unie (1956 en 1990), en had zijn regering het volk het afgelopen jaar ook beschermd tegen de dictaten van het IMF, van de beurshaaien die de pensioenfondsen beheerden (ING, Aegon) en van de grote banken (ING, Duitse, Italiaanse, Oostenrijkse banken). Kortom: weg met het grootkapitaal en de EU. Deze speech was ongetwijfeld vooral voor binnenlandse consumptie, maar dit soort populisme van de huidige voorzitter van de EU (!) is toch niet echt normaal. Toch?
Een interessante voetnoot: bij Orbáns speech waren zo'n 20-duizend mensen. Maar een verslaggever van origo.hu (een van de internet kranten) sprak met allemaal studenten die door een bedrijf waren ingehuurd om aanwezig te zijn en te klappen in ruil voor 1500-2000 forint. Op hun site is een video te zien (in het Hongaars) waarin studenten zeggen dat politiek ze geen donder interesseert, dat ze de speech niet veel aan vonden, maar dat een zakcentje voor een uurtje daar staan nooit weg is. Het bedrijf (naam onbekend) zou 500 studenten hebben ingehuurd, waarschijnlijk om te zorgen dat er ook lekker veel jongeren rond het podium staan. Ik moet bekennen dat ik geaarzeld heb (nog steeds een beetje) of dit nu een canard is of niet, maar ik denk toch dat het klopt (op de video komen echt een hoop van die studenten kort aan het woord). Ik heb nog altijd de illusie dat dit in Nederland echt niet zou kunnen (premier Rutten die studenten inhuurt om te klappen?). Maar hier ligt niemand er wakker van: volgende onderwerp aub. Sterker nog, volgens een woordvoerder van de premier "is het een onderdeel van het programma dat er mensen te zien zijn op de trappen van het Museum." (The press chief of the PM's office said the sight of people standing on the steps of the museum was part of the program. [origo.hu]).
Verder deze week:
Op 15 maart werd, zoals traditioneel, de opstand van 1848 tegen de Habsburgers herdacht. Via Facebook werd er ook weer een demonstratie voor persvrijheid georganiseerd, ditmaal met vele duizenden (10.000?) deelnemers en onder de sprekers Adam Michnik, de bekende dissident, medeoprichter van Solidarnosc, liberaal, krantenuitgever uit Polen. Hij waarschuwde zijn voormalige vriend Orbán dat de weg die hij nu gaat naar een dictatuur leidt. Zie voor de sfeer: http://www.youtube.com/watch?v=PggN0TAelAU
Orbán hield bij de officiële herdenking een speech waarin hij verklaarde dat Hongarije niet zou wijken voor dictaten van Brussel. Tenslotte was het land altijd opgestaan tegen dictaten van Wenen (1848) en de Sovjet Unie (1956 en 1990), en had zijn regering het volk het afgelopen jaar ook beschermd tegen de dictaten van het IMF, van de beurshaaien die de pensioenfondsen beheerden (ING, Aegon) en van de grote banken (ING, Duitse, Italiaanse, Oostenrijkse banken). Kortom: weg met het grootkapitaal en de EU. Deze speech was ongetwijfeld vooral voor binnenlandse consumptie, maar dit soort populisme van de huidige voorzitter van de EU (!) is toch niet echt normaal. Toch?
Een interessante voetnoot: bij Orbáns speech waren zo'n 20-duizend mensen. Maar een verslaggever van origo.hu (een van de internet kranten) sprak met allemaal studenten die door een bedrijf waren ingehuurd om aanwezig te zijn en te klappen in ruil voor 1500-2000 forint. Op hun site is een video te zien (in het Hongaars) waarin studenten zeggen dat politiek ze geen donder interesseert, dat ze de speech niet veel aan vonden, maar dat een zakcentje voor een uurtje daar staan nooit weg is. Het bedrijf (naam onbekend) zou 500 studenten hebben ingehuurd, waarschijnlijk om te zorgen dat er ook lekker veel jongeren rond het podium staan. Ik moet bekennen dat ik geaarzeld heb (nog steeds een beetje) of dit nu een canard is of niet, maar ik denk toch dat het klopt (op de video komen echt een hoop van die studenten kort aan het woord). Ik heb nog altijd de illusie dat dit in Nederland echt niet zou kunnen (premier Rutten die studenten inhuurt om te klappen?). Maar hier ligt niemand er wakker van: volgende onderwerp aub. Sterker nog, volgens een woordvoerder van de premier "is het een onderdeel van het programma dat er mensen te zien zijn op de trappen van het Museum." (The press chief of the PM's office said the sight of people standing on the steps of the museum was part of the program. [origo.hu]).
Geen opmerkingen:
Een reactie posten