Zomerzorgen

De uitbetaling van alle EU subsidies aan Hongarije is eerder deze maand opgeschort. Volgens Brussel zijn er geen concrete aanwijzingen voor fraude, maar klopt de administratie en het controlesysteem van de Hongaarse regering niet. Het land krijgt minimaal een boete van een paar honderd miljoen euro en raakt in het ergste geval – als het de problemen niet snel oplost - een paar miljard euro aan subsidies kwijt.

Er is nog heel veel onduidelijkheid over zowel de omvang als de consequenties, maar het ligt voor de hand dat de totale reorganisatie van de subsidieadministratie in Hongarije door de regering Orbán in Brussel niet goed is gevallen. Tot 2010 functioneerde alles redelijk, al ging er ongetwijfeld het nodige mis. Maar toen Orbán aan de macht kwam werden vrijwel alle ambtenaren die zich met de subsidies bezig hielden (meer dan 100) eruit gegooid en langzaam maar zeker vervangen door nieuwe mensen (bijna 600!). Eerst viel de subsidiestroom nog onder het ministerie van economische zaken maar sinds een half jaar heeft het bureau van premier Orbán er directe controle over..

In oppositiekringen wordt al langer gezegd dat er op grote schaal met EU subsidies wordt gerommeld en wel op zo’n wijze dat vooral bedrijven en personen die Fidesz gezind zijn de gelden opstrijken. Officieel mag de  EU dan wellicht nog geen concrete aanwijzingen voor fraude hebben, maar waar geld wordt uitgedeeld zonder deugdelijke controle (en daar is hier dus sprake van) is gerommel en fraude onvermijdelijk.

Verder de afgelopen zomerweken:

* Na het overlijden van Annámaria Szalai dit voorjaar is er eindelijk een nieuwe media-commissaris benoemd. De allerhoogste baas van de oppermachtige en veel bekritiseerde Hongaarse Media Autoriteit werd, op voorspraak van premier Orbán, Mónika Karas. Ze werkte de laatste jaren als advocate voor diverse Fidesz gezinde media. In de jaren 90 was ze betrokken bij de extreemrechtse partij MIÉP en dáár weer voor werkte ze voor de communistische partij van Hongarije, MSZMP. Niet bepaald een onafhankelijke en alom gerespecteerde dame dus en de benoeming werd door alle oppositiepartijen dan ook fel bekritiseerd.

* Dit najaar wordt wetgeving van kracht die het mogelijk maakt om anoniem staatsobligaties te kopen. De betrokkene hoeft ook de bron van zijn geld niet te onthullen. Het gaat om minimaal 20.000 euro dat voor vijf jaar op een speciale bankrekening kan worden gezet. Daarna mag de eigenaar zijn (voorheen zwarte) geld inclusief eventuele winst belastingvrij (!) opnemen. Critici noemen het een gelegaliseerde witwasoperatie waar ongetwijfeld ook de aan Fidesz gelieerde notabelen met graagte gebruik van zullen maken.Het is nog onduidelijk wat de EU van deze regeling vindt.

* De regering is van plan staalbedrijf Dunaferr terug te kopen. Dunaferr werd in 2004 geprivatiseerd en is eigendom van een Oekraïense holding. Zoals de meeste staalbedrijven in Europa draait het slecht (het maakte de afgelopen drie jaar 20 miljard forint per jaar verlies) en de eigenaren willen nu 1500 van de 7500 werknemers ontslaan. De renationalisatie moet dat voorkomen en Hongaarse banen behouden, althans dat is de regerings-PR. Maar de realiteit zal ongetwijfeld zijn dat de overheid er een groot verliesgevend bedrijf bij heeft waar jaar in jaar uit bakken geld in moeten zonder dat het ook maar iets oplevert.

* Een Fidesz woordvoerder heeft de oppositie ervan beschuldigd dat ze betaald wordt door “bepaalde buitenlandse financiële kringen” waaronder George Soros om “een campagne te voeren tegen de regering en Hongarije.” Volgens de Fidesz woordvoerder “hebben VS speculanten miljoenen dollars besteed om Fidesz, de Hongaarse regering en Hongarije aan te vallen via organisaties die zichzelf mensenrechten, anti-corruptie en Roma organisaties noemen.” Hij noemde daarbij TASZ, het Helsinki Committee, homorechtengroep Hatter, Vrouwen tegen Geweld, en Amnesty International bij name. Op een of andere manier doen dit soort uitspraken me denken aan….Rusland, China, Zimbabwe?

* In de stad Székesfehérvár hield premier Orbán op 19 augustus een speech ter gelegenheid van Sint Stefansdag op de 20e (Koning Stefan is in het jaar 1000 in deze stad gekroond en begraven). Aan een plaatselijk orkest van strijkers was gevraagd eerst een passend stuk te spelen en zij kozen voor “Roemeense volksdansen” van de grote Hongaarse componist Béla Bartok. Maar dat vonden de stadsvaderen klaarblijkelijk wat te gevoelig gezien de oplopende spanningen met Roemenië de afgelopen weken en dus kondigden zij het stuk liever aan als “Volksdansen.” Hoe klein kun je zijn?

* In Szigetvár heeft de burgemeester mensen in de plaatselijke werkverschaffing ingezet om … te ‘demonstreren’ tegen oppositieleider Gordon Bajnai die in het stadje een zaal met aanhangers toesprak. “Samen 2014”heeft een video-opname waarin diverse werklozen verklaren dat ze door het gemeentebestuur waren bevolen om te verschijnen.

* Er komt een speciaal historisch instituut dat de omwenteling van 1989/1990 in Hongarije in een nieuw perspectief gaat plaatsen. Het instituut zal rechtstreeks onder premier Orbán vallen en de directeur wordt Zoltán Bíro, nota bene een voormalige communist (ambtenaar in de cultuursectie van de MSZMP) die na 1990 nationalist en aanhanger van radicaal rechts werd. Hij verafschuwt volgens eigen zeggen het liberalisme en vindt democratie maar zo-zo. In 2009 zei hij in de rechtse krant Magyar Hírlap onder meer: “Fidesz zou zelfs dictatoriale instrumenten moeten gebruiken want men dient het bestaan van de natie te eren en als heilig te beschouwen en niet de doctrine van democratie en vrijheid.” Dat wordt me het wetenschappelijke onderzoek wel.

* Jobbik woordvoerder Ádám Mirkoczki pleitte voor de invoering van chemische castratie, de doodstraf en gevangenissen op basis van etnische afkomst (speciale gevangenissen voor zigeuners). Om nog even te onderstrepen dat het altijd nog gekker kan.