Winkelketen CBA “doet meer”

De eigenaren van de grote winkelketen CBA hebben toegegeven dat zij de auteurs zijn van een brief aan alle personeelsleden waarin er op werd aangedrongen dat ze vooral deel nemen aan de grote demonstratie ter ondersteuning van de regering Orbán van afgelopen 23 oktober.

In de brief gericht aan “de grote familie”die CBA is en die werd verspreid via de chefs van alle aangesloten winkels van de keten, werd de werknemers voorgehouden dat 23 oktober niet alleen een nationale herdenking van de opstand van 1956 betrof, maar ook een goede gelegenheid was om steun te betuigen aan de nationale regering. We moeten onze krachten bundelen, aldus de brief van de directieleden, om een dam op te werpen tegen de machinaties van de postcommunistische en liberale bandieten die ons land verraden en buitenlandse belangen dienen, alles met het doel om het geluk en de welvaart van de Hongaarse burger te beknotten. "Het is belangrijk voor ons allemaal, ware nationale patriotten, om te komen luisteren naar de grootste Hongaarse politicus van onze natie, premier Viktor Orban."

Het was al geen geheim dat de (Hongaarse) eigenaren van de CBA winkelketen fervente aanhangers van de regering Orbán zijn. Naast openlijke steun voor zijn beleid, ondersteunen ze de regeringspartij ook financieel fors (naar verluid met een percentage van de omzet). Daar staat tegenover dat de regering bij nieuwe wet- en regelgeving als het maar enigszins kan het CBA uit de wind houdt of een voordeel geeft. De genoemde mobilisatie van het personeel is echter net weer een stapje verder. Of terug, want het doet natuurlijk wel heel erg denken aan de tijden dat je van de communisten vrijwillig mee moest lopen in de 1 mei optocht. En je kunt je levendig voorstellen dat CBA werknemers die anders over politiek denken, zich hier niet erg prettig onder voelen. Want je weet maar nooit in hoeverre de baas niet alleen steeds

meer doet maar ook op de kleintjes let.

RTL het laatste kritische massamedium?

Sinds afgelopen voorjaar is er in de nieuwsuitzendingen van de commerciële TV zender RTL, de meest bekeken zender in Hongarije, ook uitgebreid aandacht voor kritische geluiden over de regering Orbán. Maar of dat zo blijft, is onzeker.

Voor de goede orde, de zender doet gewoon zijn werk en zendt naast interviews en reportages over regeringsbeleid en allerlei maatschappelijke onderwerpen ook kritische geluiden van de oppositie uit en besteedt consequent aandacht aan schandalen waarin Fidesz politici betrokken zijn (corruptie, drugsgebruik, fraude bij verkiezingen enz.). Maar dat is dus al opmerkelijk, want direct na de machtsovername door Fidesz en de introductie van restrictieve mediawetgeving drie jaar geleden deed RTL hetzelfde als de andere (kleinere) commerciële zender TV2: zelfcensuur.

Controversiële, kritische en oppositionele geluiden werden zoveel mogelijk vermeden omdat de nieuwe machthebbers zich geschoffeerd zouden kunnen voelen en dus op een of andere manier hun gram zouden kunnen halen. TV2 doet dat nog steeds, maar om een of andere reden gooide marktleider RTL afgelopen voorjaar opeens het roer om. Dat is van groot belang want daarmee is RTL het enige medium met massabereik dat nog objectief bericht.

De publieke televisie is volledig gelijkgeschakeld en ook het algemene persbureau MTI is His Masters Voice. De meeste linkse en/of onafhankelijke nationale en lokale radiostations zijn verdwenen (op Klubradio na maar dat zendt alleen uit in Boedapest), terwijl regeringsgezinde en religieuze radiozenders in het hele land bloeien en groeien dankzij (heel veel nieuwe) vergunningen van de mediaraad en advertenties van overheidsbedrijven. Om dezelfde redenen gaat het Fidesz getrouwe kranten en bladen voor de wind terwijl linkse, kritische of onafhankelijke publicaties op de rand van de afgrond zweven en sowieso nog maar een zeer klein publiek bereiken (want er is natuurlijk ook hier veel ontlezing).

Alleen op het Internet bestaat nog grote diversiteit aan meningen en nieuwsbronnen, zoals aanhangers van de regering dan ook altijd betogen als ze willen onderstrepen dat er echt nog wel persvrijheid is in dit land. Maar het Internet is in Hongarije nog vooral een medium van jongere, goed opgeleide en grootstedelijke mensen, een beperkte groep en hoe dan ook niet het kiezersvolk van Viktor Orbán. Het grote publiek wordt nauwelijks met een “ander” geluid geconfronteerd, behalve dus bij RTL-TV tussen alle shows, series en andere licht verteerbare en zeer goed bekeken kost in.

Maar sinds 1 november is ook de Hongaarse TV gedigitaliseerd. En hoewel zenders als RTL en TV2 nu dus geen frequenties meer hoeven te kopen van de overheid en dus formeel eigenlijk ook geen overeenkomst met die overheid meer hoeven af te sluiten om uit te ‘mogen’ zenden – dat was mede het punt van de door de EU gestimuleerde digitalisering – schijnt er nu toch over voorwaarden en modaliteiten onderhandeld te worden. In het diepste geheim uiteraard. Het is te hopen dat RTL voet bij stuk houdt en niet, om politieke en/of commerciële redenen, terugschakelt naar de zelfcensuur-stand.

Fidesz rechters hoeven niet met pensioen

Fidesz minister Tibor Navracsics heeft een wet ingediend om de verplichte pensioenleeftijd voor rechters bij het Grondwettelijke Hof, nu 70 jaar, geheel op te heffen. Daarmee kunnen een reeks van Fidesz benoemingen van de afgelopen paar jaar veel langer in functie blijven (tot 2023/2025) en is dus de greep van de partij op dit hoogste rechtsorgaan verzekerd tot en met de verkiezingen van 2022.

De wetswijziging is opmerkelijk omdat Hongarije net een twee jaar lang gevecht heeft geleverd met Brussel over de verlaging van de pensioenleeftijd van allerlei andere rechters naar 62/65 jaar. Onder het motto dat dat nu eenmaal ook elders in de maatschappij de algemeen aanvaarde pensioenleeftijd was, ontsloeg de Fidesz regering vele honderden (top)rechters. Volgens critici was het doel daarvan mede om allerlei nieuwe rechters te kunnen promoveren en benoemen die meer aan het Fidesz-profiel beantwoordden. Voor het grondwettelijk hof geldt die redenering blijkbaar niet.

Maar dat Hof is inmiddels dan ook stevig in handen van Orbán-getrouwen. En voor wie Hongarije een beetje volgt, is deze wetswijziging dan ook helemaal niet zo opmerkelijk. Het is de zoveelste wetswijziging die specifiek is toegesneden op het behartigen van een zeer specifiek belang van de Partij.

Op bijgaande illustratie de vijf rechters die volgens de bestaande wet met hun 70e met pensioen zouden moeten (oranje) maar door de nieuwe wet hun hele benoemingsperiode van 12 jaar uit kunnen zitten ongeacht kun leeftijd (groen).