RTL het laatste kritische massamedium?

Sinds afgelopen voorjaar is er in de nieuwsuitzendingen van de commerciële TV zender RTL, de meest bekeken zender in Hongarije, ook uitgebreid aandacht voor kritische geluiden over de regering Orbán. Maar of dat zo blijft, is onzeker.

Voor de goede orde, de zender doet gewoon zijn werk en zendt naast interviews en reportages over regeringsbeleid en allerlei maatschappelijke onderwerpen ook kritische geluiden van de oppositie uit en besteedt consequent aandacht aan schandalen waarin Fidesz politici betrokken zijn (corruptie, drugsgebruik, fraude bij verkiezingen enz.). Maar dat is dus al opmerkelijk, want direct na de machtsovername door Fidesz en de introductie van restrictieve mediawetgeving drie jaar geleden deed RTL hetzelfde als de andere (kleinere) commerciële zender TV2: zelfcensuur.

Controversiële, kritische en oppositionele geluiden werden zoveel mogelijk vermeden omdat de nieuwe machthebbers zich geschoffeerd zouden kunnen voelen en dus op een of andere manier hun gram zouden kunnen halen. TV2 doet dat nog steeds, maar om een of andere reden gooide marktleider RTL afgelopen voorjaar opeens het roer om. Dat is van groot belang want daarmee is RTL het enige medium met massabereik dat nog objectief bericht.

De publieke televisie is volledig gelijkgeschakeld en ook het algemene persbureau MTI is His Masters Voice. De meeste linkse en/of onafhankelijke nationale en lokale radiostations zijn verdwenen (op Klubradio na maar dat zendt alleen uit in Boedapest), terwijl regeringsgezinde en religieuze radiozenders in het hele land bloeien en groeien dankzij (heel veel nieuwe) vergunningen van de mediaraad en advertenties van overheidsbedrijven. Om dezelfde redenen gaat het Fidesz getrouwe kranten en bladen voor de wind terwijl linkse, kritische of onafhankelijke publicaties op de rand van de afgrond zweven en sowieso nog maar een zeer klein publiek bereiken (want er is natuurlijk ook hier veel ontlezing).

Alleen op het Internet bestaat nog grote diversiteit aan meningen en nieuwsbronnen, zoals aanhangers van de regering dan ook altijd betogen als ze willen onderstrepen dat er echt nog wel persvrijheid is in dit land. Maar het Internet is in Hongarije nog vooral een medium van jongere, goed opgeleide en grootstedelijke mensen, een beperkte groep en hoe dan ook niet het kiezersvolk van Viktor Orbán. Het grote publiek wordt nauwelijks met een “ander” geluid geconfronteerd, behalve dus bij RTL-TV tussen alle shows, series en andere licht verteerbare en zeer goed bekeken kost in.

Maar sinds 1 november is ook de Hongaarse TV gedigitaliseerd. En hoewel zenders als RTL en TV2 nu dus geen frequenties meer hoeven te kopen van de overheid en dus formeel eigenlijk ook geen overeenkomst met die overheid meer hoeven af te sluiten om uit te ‘mogen’ zenden – dat was mede het punt van de door de EU gestimuleerde digitalisering – schijnt er nu toch over voorwaarden en modaliteiten onderhandeld te worden. In het diepste geheim uiteraard. Het is te hopen dat RTL voet bij stuk houdt en niet, om politieke en/of commerciële redenen, terugschakelt naar de zelfcensuur-stand.