Muilkorf?

De kritiek op de Fidesz regering, met name op de mediawet die ondermeer de deur wijd openzet voor het muilkorven van kritische media, zwelt langzaam aan, vooral vanuit het buitenland. Maar ook in Hongarije zelf: het eerste dipje in de populariteit van premier Viktor Orbán onder de Hongaarse kiezers tekent zich af.

Het parlement stemt maandag over de nieuwe mediawetgeving die vanaf 1 Januari van kracht wordt. In een notedop: de geheel uit Fidesz mensen bestaande Mediaraad krijgt de macht om op inhoudelijke gronden alle media (publiek en privaat; elektronisch, papier, en Internet) te beboeten, de publieke media worden volledig ondergeschikt aan de regeringspartij en het recht van journalisten om hun bronnen te beschermen wordt onderuit gehaald. Internationale media berichten er de laatste week veel over, en zelden in positieve zin. Nederlandse kranten zijn natuurlijk niets in Hongarije, maar dat ligt anders voor de Financial Times, The Economist, Der Spiegel of LeMonde. Ook het IPI (internationale persorganisatie), de OVSE (Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de FDP fractie in het Europees Parlement en het Amerikaanse Freedom House kwamen naar buiten met ongezouten kritiek. Zelfs, jawel, de rechtse krant Magyar Hirlap publiceerde vanochtend een kritisch hoofdredactioneel commentaar; voor het eerst dat een regeringsgezind medium iets van kritiek op deze wet laat horen.

Fidesz Europarlementariër György Schöpflin zei gisteren dat hij al die commotie prematuur vindt want het is toch nog maar een wetsvoorstel en niet de uiteindelijke wet? Pardon? Als iedereen nu zijn mond houdt, wordt het voorstel toch vanzelf wet? En kritiek uit je toch bij voorkeur voordat iets in een wet is verankerd en niet daarna, of zou dat in het Europees Parlement anders werken? Dacht het niet.

Daarnaast schreven een reeks multinationale ondernemingen, de meesten uit Duitsland en Oostenrijk maar ook het Nederlandse ING en Aegon, een brief aan de Europese Commissie met klachten over het discriminerende belastingbeleid van de Hongaarse regering. De Organisatie voor Economische Samenwerking in Europa (OECD) bracht een verklaring uit waarin onomwonden de nationalisatie van private pensioenen door de Hongaarse regering wordt afgekeurd. En de Europese Centrale Bank in Frankfurt liet de Hongaarse regering weten dat ze het absoluut niet eens is met een reeks voorstellen die de onafhankelijkheid van de Hongaarse Nationale Bank onderuit halen. Brusselse ambtenaren tenslotte klagen volgens een artikel in de links-liberale krant Népszabadság steen en been dat de Fidesz regering veel te veel van het middenkader van Hongaarse ambtenaren die zich met Europa bezig houden hebben vervangen (tot 80%). Die zullen wel als onbetrouwbaar, links of te onafhankelijk aan de kant zijn geschoven, maar daardoor is heel veel ervaring en deskundigheid verloren gegaan en dat kan ook de nodige consequenties gaan hebben voor Europese subsidieaanvragen door Hongarije.

Ook lijkt er een eerste knik in de populariteit van Fidesz onder de Hongaarse bevolking. Bij de parlementsverkiezingen in mei kreeg Fidesz ruim 53% van de stemmen en bij de gemeenteraadsverkiezingen in oktober boekte de partij een soortgelijk resultaat. Ook in opiniepeilingen was de steun voor Fidesz en de regering ononderbroken boven de 50% (plus natuurlijk nog de dik 10% voor neo-nazi rechts oftewel Jobbik. Maar begin december was de eerste dip te zien. De steun voor Fidesz zakte begin december van 49% naar 43%, het aantal mensen dat absoluut niet op Fidesz zou stemmen steeg van 21% naar 32% en het aantal mensen dat zegt tevreden te zijn met de regering zakte van 51% naar 45%. Het is allemaal nog niet heel veel en de oppositiepartijen blijven nog steeds ver achter (de socialisten komen niet verder dan 17%, de groene partij LMP niet verder dan 4%), maar toch.

En wie weet of alle ophef en kritiek niet een beetje helpen. Er is sprake van dat Fidesz nu een aantal passages in de mediawet overmorgen toch gaat aanpassen. Hoe fundamenteel die aanpassing wordt of dat het bij wat cosmetische veranderingen blijft, moeten we afwachten.

Verder werd deze week:

– een noodkreet gepubliceerd door 108 onafhankelijke theaters en gezelschappen. Zij krijgen van de nieuwe regering in 2011 geen subsidie meer. Tja, onafhankelijk, dat past niet in het “Kulturkammer-denken”.
– door Fidesz besloten dat de Hongaarse Filmstichting, die al 40 jaar de Hongaarse film vertegenwoordigt en promoot, subsidies regelt enz., in 2011 ook vrijwel geen subsidie meer krijgt. Het 41e Hongaarse Filmfestival, gepland voor Februari, is inmiddels uitgesteld en wordt vrijwel zeker afgelast. Tja, te onafhankelijk wellicht?

– op de Hongaarse nieuws-website Index geschreven dat de Hongaarse minister van Economische Zaken heeft verordonneerd dat de tientallen economen en financiële experts die tot voor kort bij de Budgettaire Raad werkten, niet mogen worden aangenomen door andere overheidsdiensten (de belasting, de douane, onderzoeksinstanties van de overheid enz.). Deze mensen worden deze weken ontslagen omdat de regering die Budgettaire Raad opheft (onafhankelijk he, dus tja, …) maar zullen dus nu naar een baan in de privé sector om moeten kijken.