maandag 27 december 2010

Echo


De kritiek op de nieuwe mediawet is grotendeels nonsens, herhaalt fractieleider János Lázár maandagochtend in de krant Magyar Hirlap nog maar eens. Maar Europa lijkt daar heel anders over te denken en dus belooft de ontmoeting in Boedapest  op 7 januari aanstaande tussen de leden van de Europese Commissie en de regering Orbán een interessante te worden. Want hoewel de bijeenkomst is opgezet om het Hongaarse voorzitterschap van de EU door te nemen, zal de mediawet zeker aan de orde komen.

Ook Orbán zei de dag voor Kerst al dat alle kritiek onzin is, dat critici slecht en eenzijdig zijn geïnformeerd (raad eens door wie) en dat de Hongaarse regering niet van plan is te buigen voor wat “echo” uit West Europa. Toch maak ik me sterk dat Fidesz verrast is door de omvang van de kritiek. Orbán heeft de afgelopen maanden zijn partijtop verzekerd dat er zeker in conservatief Europa steun is voor het Hongaarse project van de uitbouw van “een nieuw model van democratie.” Maar nu blijken de critici niet alleen uit de linker hoek te komen (socialisten, liberalen, persorganisaties, Amnesty) maar ook van conservatieve kranten (Financial Times, Economist, Die Welt, Gazeta Wyborcza), van ministers van buitenlandse zaken (Luxemburg, Tsjechie), en van Angela Merkel en haar regering.
Met name de kritiek uit gidsland Duitsland kwam hard aan. Eerst probeerde de Hongaarse regeringswoordvoerder ten overstaan van journalisten de opmerkingen van Merkel nog een wat andere interpretatie te geven, maar dat hield in de deze tijd van Internet natuurlijk niet lang stand. Bovendien besloot de Duitse minister van Buitenlandse Zaken daarop om voor de zekerheid nog maar eens te bellen met zijn Hongaarse collega zodat een en ander toch echt heel duidelijk was.
En nu komt dus ook de Europese Commissie in actie. Neelie Kroes, verantwoordelijk commissaris voor media en communicatie, heeft tal van kritiekpunten geuit die haar ter ore zijn gekomen en om opheldering gevraagd. Volgens de Financial Times kan dit het begin zijn van een procedure waarbij de Commissie de Hongaarse wetgeving ter toetsing voorlegt aan het Europese Hof van Justitie. Anderen hebben gesuggereerd dat Hongarije het voorzitterschap moet worden afgenomen (lijkt me niet goed, laat ze maar in het middelpunt van de aandacht staan) en dat Hongarije zelfs uiteindelijk haar stemrecht in Europa tijdelijk kwijt kan raken als het zo doorgaat.
Hoe ver Europa uiteindelijk bereid is te gaan, moeten we afwachten. Er zijn goede argumenten om de zaak niet op zijn beloop te laten, om principiële redenen van persvrijheid en de geloofwaardigheid van Europa als gemeenschap van waarden. Maar zeker is ook dat het Europese voorzitterschap van Hongarije voor de EU een politieke en PR ramp van de eerste orde aan het worden is. De Europese leiders willen het de komende maanden hebben over de Euro, het aanpakken van de financiële crisis en economisch herstel want dat is wat er op wereldschaal nu toe doet. Maar ze moeten zich nu dankzij Orbán c.s. steeds maar bezig houden met de mediawet van een van de kleinste lidstaten. Want reken maar dat de internationale media vooral daar vragen over zullen hebben op 7 januari aanstaande.
Daar tegenover staat dat de meeste andere Europese landen het helemaal niet aangenaam vinden om zo openlijk een andere lidstaat te kritiseren, want dat betekent immers dat je ook zelf gekritiseerd kunt worden (Berlusconi en sommige Baltische staten over hun perswetten, Sarkozy over zijn optreden tov zigeuners, Nederland en haar asielbeleid). Dat is het mechanisme waarop Orbán rekende toen hij zijn fractie verzekerde dat er wel wat kritiek zou komen, maar dat Europa het heimelijk eigenlijk allemaal wel prima vind en niets zou doen.
Maar de realiteit is dat we bijna op het punt zijn dat Europa wel iets moet doen, temeer daar Orbán ook op andere punten heftig botst met de normen van de EU (de opheffing van onafhankelijke controleorganen, de onredelijke maatregelen tegen Europese multinationale ondernemingen, de aanval op de onafhankelijkheid van de nationale bank waar de Europese Centrale Bank zeer boos over is, de nationalisatie van private pensioenen).

De druk vanuit Europa zal dus toenemen en je moet niet uitsluiten dat Orbán op het allerlaatste moment nog een beetje toegeeft. Hij zou bijvoorbeeld kunnen zorgen dat president Pál Schmitt de mediawet niet ondertekent maar naar het grondwettelijk hof stuurt ter controle. Daarmee zou invoering kunnen worden uitgesteld, bijvoorbeeld tot na Hongarije’s voorzitterschap. Hij heeft nog drie dagen.

p.s. Orbán schijnt de ambitie te hebben om ooit een rol te spelen als conservatief politicus in Europa, bijvoorbeeld als leider van een Centraal-Europees conservatief blok. Het lijkt me dat zijn manier van optreden garant staat voor het mislukken van in ieder geval die ambitie.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten