woensdag 24 oktober 2012

Gamechanger?



Na zijn optreden gisteren bij de grote oppositiedemonstratie van Milla in Boedapest lijkt ex-premier Gordon Bajnai met zijn nieuwe politieke beweging “Samen 2014” in één klap de onbetwiste leider van de oppositie te zijn geworden. Bajnai had de naam van een capabele, sympathieke en eerlijke manager, maar ook een wat verlegen technocraat en geen doorgewinterde politicus. Zijn speech liet zien wat hij in zijn mars heeft en had een hoog Obama gehalte: hij was kraakhelder, daadkrachtig, inspirerend en hoopgevend, en hij werd door de dertigduizend aanwezigen met langdurig en herhaald applaus beloond


Gordon Bajnai: Je telt mee!
Bajnai draaide er niet omheen: Hongarije glijdt steeds verder af naar een pariastatus in Europa: autoritair, door en door corrupt en bekrompen nationalistisch. De verkiezingen van mei 2014 zullen beslissend zijn voor de vraag of het land nog kan terugkeren naar een democratische en Europese rechtsstaat. Wat nodig is, benadrukte hij, is niet alleen een regeringswisseling, maar ook een nieuwe systeemwisseling (het afbreken van de Fidesz-staat die de afgelopen twee jaar is opgebouwd) en een wisseling van politieke cultuur. Met dat laatste verwees hij impliciet ook naar de medeverantwoordelijkheid van de socialisten voor de belachelijke politieke polarisatie, het ongecontroleerde populisme en de beschamende politieke corruptie van de afgelopen 20 jaar.

De nieuwe beweging “Samen 2014” die Bajnai met de Facebook-groep Milla en de nieuwe vakbeweging Solidarnosc nu heeft opgericht, stelt daar een nieuwe politieke beweging van het midden tegenover, samengevat in de leuzen: Patriottisme, Vooruitgang, Solidariteit en Europa. Die middenkoers moet het mogelijk maken dat de beweging niet alleen de democratische oppositiebeweging verenigt, maar ook de grote groep zwevende kiezers aantrekt die in zowel de socialisten als Fidesz teleurgesteld zijn (meer dan 50% van het electoraat). De nieuwe beweging reikt uitdrukkelijk  de hand naar gematigde conservatieven, bijvoorbeeld door het omarmen van een progressief patriottisme, de kritiek op de rol van de socialisten en een pleidooi voor echte nationale samenwerking over politieke scheidslijnen heen.

Bajnai heeft zich van aanzienlijke steun verzekerd. Hij heeft een eigen kring van adviseurs (verenigd in zijn Stichting Patriottisme en Vooruitgang). Facebookgroep Milla slaagde er de afgelopen twee jaar steeds weer in vele tienduizenden progressieve democraten in Boedapest op de been te brengen. Vakbeweging Solidarnosc heeft het afgelopen jaar hard gewerkt om in steden in het hele land groepen van activisten op te zetten in het verzet tegen de werkverschaffing, arbeidsomstandigheden en dalende inkomens. En er is, niet onbelangrijk, een aanzienlijke groep geldschieters die Bajnai steunt: ondernemers, managers en andere welvarende Hongaren die willen dat het land een actief en meedenkend lid van Europa en de Europese markt blijft, in plaats van de tegenstribbelende profiteur die het nu is.
 
Drie dingen zijn van groot belang bij de vraag of Bajnai en “Samen 2014” zullen slagen:
- kan Samen 2014 vooraanstaande conservatieven naar zich toetrekken? Naar verluid zou László Urbán, een bekende conservatieve econoom die recent naar Hongarije terugkeerde, een rol binnen de Stichting Vaderland en Vooruitgang op zich gaan nemen. De eerste?
- kan Samen 2014 de democratische politieke partijen achter zich verenigen? De kleinere liberale DK van Gyurcsány heeft zich vandaag al achter Bajnai geschaard. De andere kleine, de ‘groene’ Politiek Kan Anders (LMP), is in feite door de nieuwe beweging van de kaart geveegd. De partij was al vleugellam, verscheurd als ze werd door ernstige interne twisten tussen drie fracties, en verloor snel aanhang. Nu wordt  het leeuwendeel van haar kiezers in Boedapest – en dat is 80% van het totaal – ook nog eens door Bajnai weggekaapt.Maar de echte opgave is om de organisatorisch sterke MSZP zo ver te krijgen dat ze de nieuwe beweging steunt maar tegelijk te zorgen dat de socialisten tweede viool blijven spelen.
- tenslotte de hamvraag: hoe vrij worden de verkiezingen van 2014? Het staat nu al vast, erkende Bajnai gisteren, dat het dankzij alle nieuwe regels die door Fidesz zijn en nog worden ingevoerd gemanipuleerde verkiezingen zullen zijn waarbij de regeringspartij zichzelf allerlei voordelen heeft toegekend. Maar desondanks is een overwinning mogelijk, benadrukte hij: "we zijn met velen en er is een uitweg, er is weer hoop. Ja, we kunnen het."

Verder nog:

Naast de anti-regerings demonstratie op 23 oktober, de nationale herdenking van de Opstand van 1956,  was er ook een (grotere) pro-regerings demonstratie van zo'n 100-duizend mensen, velen in bussen aangevoerd uit het hele land.Wat vooral opvalt, is hoezeer die twee demonstraties ook twee volkomen verschillende werelden zijn met een totaal verschillende sfeer en stemming. Bij de oppositie zie je alle leeftijdsgroepen en sociale groepen door elkaar en alle sprekers, bands en filmpjes benadrukken steeds weer dat ze een open en tolerant Hongarije willen, deel van het moderne Europa, een land waar iedereen samen leeft, solidair is en kan leven zoals hij of zij wil.
Bij de pro-regerings demonstratie overwegen de oudere generaties (50-ers en 60-ers) opgegroeid in het communistische Kádár tijdperk en velen van hen komen 'zichtbaar' uit de provincie. De sfeer is er een van exclusief nationalism wars van al wat vreemd, buitennissig en te modern is: wij zijn echte Hongaren, een trotse natie die respect verdient, en wij worden aangevallen door duistere krachten van buiten zoals de EU, het IMF, de Verenigde Naties, (een enkeling noemt ook nog de Joden), maar wij buigen niet. “De EU en de Europese Commissie hebben hun aanval tegen Hongarije niet opgegeven. We kunnen niet accepteren dat anderen ons vertellen wat we wel en niet kunnen doen in ons eigen land," aldus Tamás Fritz, een van de organisatoren. En premier Orbán vergeleek “de dictaten uit Brussel” opnieuw in bedekte termen met het communistische Moskou dat in 1956 de opstand neersloeg: “Ook als ze verfijndere methodes gebruiken, laten wij ons niet door vreemden regeren.”

Geen opmerkingen:

Een reactie posten