En dat is negen…

Ze zullen de financiële markten vast nog een tijdje voor de mal houden, maar in feite heeft de Hongaarse Nationale Bank zojuist zijn onafhankelijkheid verloren, aldus het commentaar van een financiële specialist op de benoeming van György Matolcsy tot nieuwe gouverneur van de Hongaarse Nationale Bank (MNB) per 4 maart 2013. Intussen blijft premier Orbán in weerwil van de simpele feiten keihard beweren dat het onorthodoxe economische beleid van de afgelopen drie jaar, waarvan Matolcsy als superminister van economische zaken de bedenker was, een enorm succes is.

De benoeming van Matolcsy als opvolger van de onafhankelijke András Simor, wiens termijn van zeven jaar is afgelopen –  werd een paar maanden geleden door de meeste financiële deskundigen nog gekarakteriseerd als een “rampscenario.” Maar het was inmiddels al weken niet echt een verrassing meer en dus was de schok er al vanaf. De gevolgen zullen echter ernstig zijn, denkt financieel analist Peter Attard Montalto. Op portfolio.hu concludeerde hij dat we moeten rekenen op “een groter en meer dramatisch verlies aan geloofwaardigheid (…), minder transparantie en het verdwijnen van onafhankelijk en onbevooroordeeld onderzoek en analyse over de financiële sector en belastingkwesties.” Vanaf nu is de Nationale Bank een uitvoerend orgaan van de regering en van premier Orbán. Dat is dus onafhankelijk controle instituut nummer negen dat eraan moet geloven. Er zijn al eerste berichten dat de staf van de bank nu gescreend wordt op haar politieke betrouwbaarheid. Attard Montalto verwacht dat de twee vicedirecteuren van de bank op korte termijn ontslagen zullen worden, snel gevolgd door een ontslaggolf onder de gehele staf.

Premier Orbán blijft intussen uitdragen hoe enorm succesvol het onorthodoxe economische en financiële beleid van de afgelopen drie jaar, dat is uitgedacht door Matolcsy, zou zijn. De werkelijkheid is bepaald anders, meent László Békesi, econoom en zelf minister van financiën in 1989/1990 en 1994/1995, in een artikel in de Budapester Zeitung.

Ja, het begrotingstekort is op papier teruggedrongen tot rond de 3%. Maar dat is gebeurd door de private pensioenfondsen te nationaliseren (niet alleen diefstal, maar ook nog dom want toekomstige generaties zullen daarvoor extra moeten dokken), door (buitenlandse) banken en multinationals buitensporig hoge extra belastingen op te leggen (waardoor de investeringen volledig stil zijn komen te vallen en de economie in een recessie is geraakt) en door een reeks antisociale maatregelen (belastingverlaging voor de rijken, belastingverhoging voor de armen en inkomens tot en met modaal).  

Ja, de staatsschuld is afgenomen van 81% naar 79%. Maar omdat de economie dusdanig in het slop is geraakt dat er de komende jaren geen serieuze groei te verwachten is, zal de schuldenlast onvermijdelijk binnenkort weer gaan groeien.

Ja, de werkloosheid is op papier iets gedaald. Maar dat komt alleen maar omdat meer dan 100.000 werklozen in tijdelijke werkverschaffings-baantjes zijn gedwongen waar ze voor een  fors verlaagd minimumloon moeten werken, want een uitkering krijgen ze anders niet. Zowel bij de overheid als in de private sector nemen de reguliere banen nog altijd gestaag af en er waren nog nooit zoveel faillissementen van bedrijven als afgelopen jaar. En stel je voor hoe hoog de werkloosheid zou zijn als er de afgelopen drie jaar niet een paar honderdduizend Hongaren waren geëmigreerd?

Verder de afgelopen week:

- De recent benoemde onderstaatssecretaris voor Hoger Onderwijs István Klinghammer suggereerde onlangs dat er een soort buitenlands complot is om de kwaliteit van het onderwijs in Hongarije te ondermijnen. “Het is niet in het belang van buitenlanders dat er onderwijs van hoge kwaliteit is in Hongarije,” aldus de 72-jarige Klinghammer, een echte man van de oude garde. Dat lijkt me helemaal de juiste houding om een modernen Europees  universitair systeem op te bouwen.

- Op diverse universiteiten zijn de eerste massaontslagen van professoren en docenten begonnen. Onder degenen wiens namen op de lijst staan behoren zeer vooraanstaande wetenschappers.  Studenten hebben acties gehouden om tegen deze ontslaggolf te protesteren. Daarbij werden onder meer menselijke ketens gevormd rond een aantal faculteiten.

- De regering heeft, ondanks een paar vage toezeggingen aan actievoerende studenten, ook haar plannen om de autonomie van de universiteiten in te perken, niet ingetrokken. Ideeën om rectoren voortaan door de regering aan te laten stellen en om op alle universiteiten een financiële regeringscommissaris neer te zetten die over de financiën gaat, gaan nu mogelijk in de Fidesz grondwet worden verankerd.

- Ook het strafbaar stellen van dakloosheid, onlangs nog door een meerderheid in het Grondwettelijke Gerechtshof  als onconstitutioneel bestempeld, komt nu wellicht gewoon in de grondwet (en is dan dus niet meer ongrondwettelijk).

- Ook overweegt Fidesz om een deel van de (toch al zeer halfbakken) concessies die ze had gedaan aan de Raad van Europa omtrent de mediawetgeving weer ongedaan te maken. Er was ondermeer toegezegd dat het hoofd van de mediaraad na een zittingsperiode van negen jaar niet voor nog eens negen jaar herkozen kon worden. Maar dat wordt nu wellicht toch mogelijk.