Populistische onzin

De regering Orbán probeert het vertrouwen van kiezers terug te winnen via een campagne ter verlaging van de energieprijzen. Onder het motto dat de energiebedrijven superwinsten maken over de ruggen van de arme Hongaren, dwong de regering hen begin van dit jaar al de tarieven met 10% te verlagen en er zitten nog één a twee van dat soort verlagingen aan te komen.

Orbán satire op het Duitse Kika

Zoals Gordon Bajnai van Samen 2014 al constateerde is het cynische maatregel. Het leven is de laatste drie jaar voor vooral de armeren veel duurder geworden dankzij het beleid van de regering (de BTW verhoging naar 27%, de invoering van de vlaktaks, de verhoging van allerlei andere accijns enz.). Via deze gedwongen tariefsverlagingen krijgen de Hongaren daar een heel klein beetje, maar bij lang na niet alles van terug. Bovendien hebben de allerarmsten er al weinig meer aan. Veel mensen op het platteland hebben dankzij de bezuinigingen op uitkeringen en pensioenen nog maar zo weinig geld dat ze nauwelijks gas en elektriciteit meer gebruiken. Die proberen de winter door te komen door in één kamertje sprokkelhout te stoken en één peertje te laten branden.

Maar de regering verdraait ook de feiten. Hoewel het me altijd redelijk lijkt om met de energiebedrijven te overleggen of er iets te doen valt, is het niet waar dat die bedrijven in Hongarije superwinsten maken. De prijs van energie is in Hongarije ook niet de hoogste van Europa, “zelfs hoger dan in Duitsland of Denemarken,” zoals premier Orbán in het parlement zei. Elektriciteit kostte in Hongarije in 2011 15 cent per kW. Dat is onder het EU gemiddelde en (ruim) onder landen als Denemarken (30ct), Duitsland (20ct) en Nederland (18ct). Gas kostte in 2011 in Hongarije 5,5 ct per eenheid, opnieuw onder het Europese gemiddelde en onder Denemarken (10,5ct), Duitsland (6ct) en Nederland (7,5ct). Bovendien wordt de prijs van energie voor een deel bepaald door belastingen (in Hongarije 20% van de prijs, ondermeer door de hoge BTW). Natuurlijk hebben veel Hongaren moeite hun energierekening te voldoen omdat hun inkomens achteruit gehold zijn. Maar wiens schuld is dat?

Een grootschalig plan voor de isolatie van huizen, het stimuleren van energiebesparing, hulp voor de allerarmsten en het beëindigen van die zogenaamde “economische vrijheidsstrijd” die de economie alleen maar tot stilstand heeft gebracht, zou mensen aanzienlijk meer opleveren dan dit soort populistische kretologie. Maar dat zal allemaal wel te links en liberaal zijn en ik geef toe, met populisme kun je verkiezingen winnen.

Verder deze week:

- E.ON heeft er in ieder geval genoeg van en heeft haar gasbedrijf in Hongarije aan de regering verkocht voor 870 miljoen euro. Alsof er geen betere bestedingen zijn van ons belastinggeld dan het opnieuw instellen van staatsmonopolies.

- De Hongaarse Nationale Bank, nu stevig onder Fidesz controle, is opeens heel optimistisch over de vooruitzichten voor het begrotingstekort. Inderdaad, zoals ik vorige week al meldde, dienen de prognoses van de bank voortaan in overeenstemming te zijn met de regeringscijfers.

 - Onder de kop “Constitutional mob rule” (zoiets als “De grondwettelijke macht van het gepeupel”) schreef de conservatieve econoom György Kopits een vernietigend artikel in de Wall Street Journal over het gebrek aan onafhankelijke controle instanties en het autoritaire beleid van de regering Orbán. “Het Hongarije van vandaag lijkt angstwekkend op het communistische regiem van János Kádár, toen alle publieke instellingen “Potemkin” instellingen waren die het niet waagden de hegemonie van het Politbureau uit te dagen.”

 - De Stichting Eten en Leven van de Hare Krishna deelde zaterdagochtend in het centrum van Boedapest een gratis Paasmaal uit voor de armen: een paar boterhammen en wat soep. Het was een trieste demonstratie van de toegenomen armoede. Er moeten een paar duizend mensen hebben gestaan, de rij wachtenden was zeker 500 meter.

 - Diezelfde zaterdag demonstreerden ’s middags 1000 mensen in de kou voor het hoofdkwartier van Fidesz, die precies dit weekeinde 25 jaar bestaat. Opgericht als een partij van liberale jongeren die tegen de communistische autoriteiten waren, is de partij nu volgens velen verworden tot een groep regenten die even conservatief en autoritair zijn als de mensen waar ze toen tegen vochten. De Fidesz BoBo’s hadden de dag ervoor hun 25-jarig bestaan gevierd, maar stiekem en in beslotenheid.

- De Duitse kinderzender Kika kreeg scherpe kritiek van Orbán persoonlijk vanwege het jeugdjournaalfilmpje dat ze had gemaakt over de ondergraving van de democratie in Hongarije. In Hongarije zou een dergelijke vergiftiging van de kinderziel niet worden toegestaan, aldus Orbán. Volgens Kika onderstreept zulk commentaar de essentie van de kritiek. Ze hebben in antwoord een nieuw filmpje gemaakt waarin met Orbán de spot wordt gedreven. (zie foto en www.youtube.com/watch?v=uEkykrRZpGY).