Verkiezingsfraude in Baja?

Is er wel of geen fraude gepleegd bij de tussentijdse verkiezingen in het stadje Baja, waarbij een kandidaat van regeringspartij Fidesz afgelopen zondag nipt won van een kandidaat van de verenigde linkse oppositie? Was er daadwerkelijk sprake van “kiezerstransport” en van “ketting-stemmen” en wel op een schaal die de einduitslag beslissend beïnvloedde?

Melinda Teket namens de gehele linkse oppositie

In één district van het stadje Baja in zuidoost Hongarije moest afgelopen zondag een tussentijdse verkiezing worden gehouden omdat een Fidesz gemeenteraadslid was overleden. Het district bestaat uit vijf stembureaus en telt 2913 stemgerechtigden. In 2006 en 2010 won de Fidesz kandidaat in dit district van Baja met gemak en haalde meer dan 60% van de stemmen, maar nu werd de strijd met een kandidate van de gezamenlijke linkse oppositie een nek aan nek race. Uiteindelijk won Fidesz met 467 tegen 406 stemmen (een opkomst van ruim 30% wat voor een tussentijdse verkiezing als redelijk geldt).

Al op zondagmiddag kwam de eerste klacht binnen van een oppositiewaarnemer die zei dat bij één stembureau twee Fidesz activisten (een van hen een zigeunerleider) hem hadden gewaarschuwd dat hij het niet moest wagen hen de hele tijd te controleren. Een dag later duikt er een filmpje op van een man die met zijn auto kiezers naar precies dat stembureau transporteert en zich verontschuldigt dat dit al zijn derde rit is, waarop de zigeunerleider die voor het stembureau staat, opmerkt: “Maakt niet uit, al kom je vijftig keer.” En dan is er die merkwaardige afwijking in de uitslag. In vier van de vijf stembureaus van Baja krijgen beide kandidaten bijna evenveel stemmen (waarbij de oppositie in drie van de vier bureaus nipt wint), maar bij het genoemde stembureau wint de Fidesz kandidaat opeens heel ruim zodat hij uiteindelijk in de totaaluitslag 61 stemmen meer heeft.

Hier past een kleine uitleg over de manier waarop ook bij eerdere verkiezingen de uitslag al illegaal werd beïnvloed: het kopen van stemmen, kiezerstransport en ketting-stemmen. Het kopen van stemmen van met name zigeuners in ruil voor cash of de belofte van protectie, werk o.i.d. is relatief gemakkelijk. Zeker in kleinere plaatsen zijn heel veel zigeuners analfabeet, werkloos en straatarm. Ze overleven dankzij een minimale uitkering, af en toe een baantje in de werkverschaffing en de uitdeling van gratis brandhout en voedsel, allemaal zaken waarin de plaatselijke autoriteiten (met name de burgermeester) een sleutelrol vervullen. Als ook de plaatselijke woekeraar (een zigeuner waarbij je grote schulden hebt omdat je geld hebt geleend tegen een paar 100 procent rente) met diezelfde autoriteiten samenwerkt, is nee zeggen heel moeilijk.

De vraag is hoe je vervolgens garandeert dat de persoon wier stem je hebt gekocht ook echt een stem uitbrengt op de kandidaat van jouw keuze? Dat is minder moeilijk dan het lijkt. Eerst zorg je ervoor dat de betrokkene ook daadwerkelijk gaat stemmen en dus worden deze stemgerechtigden met de auto van huis opgehaald en naar het stemlokaal gebracht. Dit kiezerstransport is volgens de Hongaarse wet verboden, maar het gebeurt toch, zie het filmpje (het is overigens volgens de nieuwe door Fidesz ingevoerde kieswet met ingang van de parlementsverkiezingen van voorjaar 2014 niet meer verboden). Vervolgens heeft de stemmenkoper maar één enkel leeg stembiljet nodig. Dat ene biljet wordt buiten het stemlokaal “correct” ingevuld en dan door de kiesgerechtigde onder zijn kleren meegenomen. Binnen krijgt hij of zij een leeg stembiljet, in het stemhokje worden de twee verwisseld en dan gaat het “correcte” biljet in de stembus en wordt het lege biljet buiten in de auto aan de opkoper gegeven. Die het opnieuw invult en aan de volgende kiesgerechtigde geeft.

Het is geen methode die fraude op hele grote schaal mogelijk maakt, maar het kan in kleine plaatsen waar een paar dozijn stemmen het verschil kunnen maken, wel degelijk net dat extra duwtje in de “correcte” richting zijn. De veronderstelling van de oppositie is dat iets dergelijks ook is gebeurd in dat ene stembureau in Baja dat in een arme wijk met veel zigeuners staat. Want naast de genoemde gebeurtenissen zijn er ook zeer sterke aanwijzingen dat de twee genoemde Fidesz activisten bij het stembureau in Baja beiden eerder bij dergelijke fraudes betrokken waren in de steden Pécs en Kiskunfélegyhaza (van een van de twee bestaat zelfs een opname waarin hij dit toegeeft). Het probleem is natuurlijk: dit zijn allemaal suggestieve aanwijzingen, maar dat is nog iets anders als onomstotelijke bewijzen wie hier precies op welk moment wat heeft gedaan. En dan moet je ook nog hard maken dat er in dit geval meer dan 61 stemmen zijn gekocht zodat de uitslag echt niet klopt. De oppositie heeft diverse klachten ingediend, zowel bij de Kiescommissie als bij justitie. Wordt vervolgd?

En dan dit nog:

* Bij een tussentijdse verkiezing in het stadje Vác twee weken geleden won ook de Fidesz kandidaat. Dat was geen verrassing gezien het conservatieve karakter van het betreffende district, maar het viel toch op dat de ingang van het stembureau was versierd met … een paar enorme posters van de Fidesz kandidaat.

* Op 23 juli van dit jaar werd Sándor Kocsis, onderburgermeester van het dorp Abaújlak, officieel berispt voor het vervalsen van documenten. Hij had vlak voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2010 het aantal kiesgerechtigden in het dorp kunstmatig verhoogd door een aantal mensen als woonachtig op zijn adres in het dorp te registreren (waar ze uiteraard niet woonden). Kocsis, de vader van een prominente Fidesz parlementariër, bekende schuld.

* Nog even terug naar Baja: daar deden de drie grote centrumlinkse oppositiepartijen wat ze landelijk nog niet schijnen te kunnen. De oppositie had één gezamenlijke kandidaat namens de socialistische MSZP, Samen 2014 en de Democratische Koalitie van oud-premier Gyurcsány. Er wordt gespeculeerd dat zo’n samenwerking ook op landelijk niveau op het allerlaatste moment vlak voor de verkiezingen van 2014 toch nog tot stand kan komen.