De conservatieve revolutie

In een interview met de Oostenrijkse Kronen Zeitung verklaarde premier Viktor Orbán dat zijn regering het komende half jaar een reeks wetten op economisch gebied zal uitvaardigen die “de handen van de tien komende regeringen zullen binden.” Het belastingstelsel, het pensioenstelsel, de sociale uitkeringen, de staatsschuld, de begrotingsmethodiek, in welke bedrijven en bedrijfstakken de overheid wel of geen eigenaar is, en wie weet wat al niet meer, alles wordt nu niet alleen volgens de neoconservatieve visie van Fidesz ingericht, maar ook nog zo dat daar de komende veertig jaar niets aan veranderd kan worden. Welkom bij de conservatieve revolutie.

Morgen: de revolutie van de clowns

Al die nieuwe wetten krijgen een grondwettelijke status, wat betekent dat ze alleen maar gewijzigd kunnen worden met een 2/3 meerderheid. Dus zolang Fidesz maar minimaal 33% van de stemmen krijgt, kan de partij elke verandering blokkeren, welke regering de meerderheid van de bevolking ook moge kiezen. Zelfs als Orbán’s partij ooit minder zou halen dan een derde kan ze met de hulp van (extreemrechtse) bondgenoten elke serieuze verandering blijven frustreren.

Het is de essentie van de conservatieve revolutie (“de revolutie van het stemhokje”) waar we ons in bevinden en die veel verder gaat dan alleen wat sociale en economische wetgeving. Alles is en wordt naar Fidesz model ingericht en meteen voor langere tijd onder Fidesz controle geplaatst: de grondwet zelf, de mediawetgeving, het kiesstelsel, het juridische stelsel, het stelsel van (inmiddels niet meer onafhankelijke) toezichthouders en controleorganen, het bestuursstelsel (de bevoegdheden van regering, regionale en locale overheden), binnen- en buitenlandse veiligheid (defensie en politie) en wie weet wat straks nog meer.

In diverse toespraken voor eigen aanhang (in Kötcse bij het Balatonmeer en in het Roemeense Tusnádfürdő) heeft Orbán de afgelopen jaren duidelijk gemaakt waar hij heen wil. In essentie: het West-Europese economische, sociale en democratische model is overleefd, heeft afgedaan. West-Europa is te liberaal en vrijzinnig. West-Europa is overgedemocratiseerd en teveel gericht op overleg en het bereiken van compromissen. West-Europa is niet krachtdadig en efficiënt genoeg en zakt weg als economische macht in de wereld. We moeten, aldus Orbán, af van de liberale erfenis van mei 1968 en naar een nieuw model dat veel meer de kant opgaat van Singapore en Maleisië, het Rusland van Putin of zelfs China: een sterke leider, één dominante nationale partij die vanuit een krachtig centrum regeert en een overheid die een zeer actieve rol speelt in het economische en maatschappelijke leven.

Veel conservatieven in Europa zouden hetzelfde willen, aldus Orbán, maar die hebben niet de 2/3 meerderheid om dat te realiseren zoals Fidesz dat in Hongarije (tijdelijk) heeft. Hij ziet zichzelf dan ook als een man met een missie, de Hongaarse premier die de conservatieve revolutie in Europa in gang zet.

Wat dit alles betekent voor het dagelijkse leven in Hongarije? Volgens de politieke analist László Kéri is de regering Orbán bovenal uit op depolitisering. Wie zich buiten de politiek houdt en de regering niet aanvalt, kan rustig en vreedzaam leven, werken en op vakantie gaan, boeken lezen en naar muziek luisteren, zo voorspelt hij. Maar critici worden maatschappelijk en economisch buiten spel gezet. “Het wordt zeker geen pretje om tot het linkse of liberale kamp te behoren.”

Verder deze week:

- Een nieuw wetsontwerp moet de politie de mogelijkheid geven verdachten na arrestatie niet twee maar vijf dagen vast te houden, en ontzegt verdachten bovendien bij een eerste verhoor het recht op een advocaat!

- Klub radio, de enige oppositionele talk-radiozender (100.000 luisteraars) dreigt de nek om gedraaid te worden. Het station kreeg ruim een jaar geleden een nieuwe FM frequentie toegewezen maar de Fidesz mediaraad weigert die over te dragen. Tegelijk doet de mediaraad de bestaande FM-frequentie van Klub in de verkoop, maar alleen voor muziekzenders. Zodat Klub straks niets meer heeft..

- Volgens de kleine Groene partij (LMP) is de Fidesz-regering bezig via een speciale constructie Hongaarstalige kranten in Roemenië op te kopen.

- De gratis krant Metro, tot nu toe van een Zweeds concern en onafhankelijk, is verkocht aan een Hongaarse onderneming die door velen gezien wordt als nauw verbonden met de Fidesz-leiding.

- EU commissaris Viviane Reding eist een subsidie van 400.000 euro terug van Hongarije. Het geld uit het zogenaamde Progress Fund was bestemd voor „gelijke kansen” projecten, maar is door Hongarije gebruikt voor een anti-abortus campagne met grote plakkaten waarop zwangere vrouwen onder meer werd opgeroepen hun baby liever ter adoptie te geven.

- De Venetië commissie, een EU commissie die zich met grondwetszaken bezig houdt, heeft in een eindoordeel de nieuwe Hongaarse grondwet en de wijze waarop die tot stand kwam „zorgwekkend” genoemd. In een nieuw debat over de Hongaarse grondwet in het Europees Parlement werd die grondwet ook sterk veroordeeld door socialisten, liberalen en kleinere conservatieve partijen. Maar de grote en machtige christendemocratische EPP weigert Fidesz te veroordelen en betitelt een en ander als een interne Hongaarse aangelegenheid. Daarom kan ook de Europese Commissie verder niets doen.

- de Fidesz regering overweegt het verbieden van supermarkten groter dan 800 m2 in steden met meer dan 100.000 inwoners en groter dan 400 m2 elders. Dit is duidelijk gericht tegen Tesco, Aldi, Lidl enz. en ten faveure van kleinere Hongaarse winkelketens als CBA.