Kafka

Spionage, wellicht voor Rusland, een geheime aanklacht, een geheime verdachte en wie weet een geheim proces, dat zijn de Kafkaëske ingrediënten van een nieuwe affaire die vorige week begon met een reeks arrestaties. De voormalige socialistische minister  György Szilvásy, verantwoordelijk voor de veiligheidsdiensten, en twee voormalige topfunctionarissen van het Bureau voor Nationale Veiligheid die onder hem dienden werden gearresteerd. De linkse oppositie vreest dat dit de opmaat is naar een politiek showproces.

De arrestaties (en huiszoekingen) vonden vorige week plaats maar tot op de dag van vandaag zijn er geen publieke mededelingen gedaan over het hoe en waarom. Er zou sprake zijn van “staatsgevaarlijke activiteiten” en “spionage,” mogelijk voor de Russen, maar dat is allemaal gebaseerd op mediaspeculatie, bronnen die anoniem willen blijven en zeer bedekte uitlatingen van betrokkenen.
Onder het motto dat het serieuze staatsgeheimen betreft, zeggen de autoriteiten niets. De Parlementscommissie van Binnenlandse Zaken kreeg maandag wel wat informatie, maar de aanwezige parlementsleden zijn verplicht tot geheimhouding en de notulen van deze vergadering zijn tot 2089 niet openbaar. Ook de advocaten en de verdachten zelf mogen geen mededelingen doen over de precieze aanklachten, want staatsgeheim. Er blijkt een vierde verdachte gearresteerd te zijn, maar diens identiteit is eveneens geheim. Vraag is natuurlijk hoe men dan tot een eventuele veroordeling denkt te komen, ervan uitgaand dat betrokkenen inderdaad de wet hebben overtreden? In een geheim proces?
De aanhoudingen zijn gedaan op verzoek van een militaire aanklager en komen voor een militaire rechtbank.  Twee van de verdachten zijn inmiddels door die rechtbank, tegen de zin van de aanklager, al uit de cel ontslagen en mogen de zaak thuis afwachten. Waren de bewijzen tegen hen toch niet zo supersterk?
Het enige wat socialistische leden van de parlementscommissie zeiden was in ieder geval dat de aanklachten belachelijk en ongelofelijk zijn. In linkse kring wordt een vervolging om politieke redenen vermoed. De drie gearresteerden dienden onder de voormalige links-liberale regeringen en ex-minister Szilvásy geldt als een van de belangrijkste politieke vrienden van de voormalige socialistische premier Ferenc Gyurcsány, de aartsvijand van de huidige premier Viktor Orbán.
Volgens Gyurcsány is het ondenkbaar dat er sprake is van serieuze aanklachten. Hier wordt een voormalige minister gearresteerd en vervolgd voor het werk dat hij in een vorige regering heeft gedaan, aldus de socialistische voorman, en niet toevallig kwamen de arrestaties op het moment dat het Hongaarse voorzitterschap van de EU ten einde liep. Ook de term “staatsgevaarlijke activiteiten” roept, zegt hij, donkere associaties op met showprocessen en de dagen dat dissidenten op dergelijke vage gronden werden vervolgd door de communistische dictatuur.
Diverse conservatieve politici wezen die beschuldiging van de hand omdat het niet rationeel zou zijn van de regeringspartij Fidesz om op een dergelijke manier tegen de Europese rechtsnormen in te gaan. Maar opmerkelijk was wel dat de arrestatie van ex-minister Szilvásy in  regeringsgezinde kranten met instemming werden begroet met de uitspraken als: "het net rond Gyurcsány sluit zich" en "de dominostenen vallen."
Want het is geen geheim dat de Fidesz regering al een jaar lang zijn uiterste best doet om Orbán’s meest uitgesproken tegenstander vervolgd te krijgen. Toen de Fidesz regering aantrad werd er zelfs apart een regeringscommissaris (zeg maar een staatssecretaris) benoemd die zich uitsluitend bezig houdt met ‘de vervolging van onwettelijke activiteiten van de vorige regering.’ Maar ondanks naarstig wroeten en pogingen om bepaalde voormalige hoge ambtenaren zover te krijgen dat ze belastende verklaringen over de ex-premier aflegden, is die regeringscommissaris er in het afgelopen jaar niet in geslaagd om met ook maar een flinter van bewijs te komen dat Gyurcsány corrupt was of anderszins de wet had overtreden. Of, wie weet, een spion en landverrader in dienst van Rusland was?

Verder deze week:

- Ook 1 juli: de nieuwe mediawet wordt van kracht. Toevallig (?) verstuurde de commissaris voor de media op die dag een brief aan een linkse krant met de aankondiging dat hij een onderzoek instelt naar commentaren van lezers in de online versie van die krant. Die lezers zouden zich onwaardig en beledigend hebben uitgelaten over de president en de premier. Andere functionarissen van de media autoriteit bevestigen dat dit soort commentaren (evenals bloggers) niet onder hun bevoegdheid vallen. Maar de brief ligt er en diverse publicaties reageerden angstig met de mededeling dat ze uit voorzorg de mogelijkheden tot commentaar zouden inperken “om problemen en gedoe te voorkomen.” Wat noemden critici ook al weer het grootste gevaar van die Fidesz mediawet? Dat de wet een klimaat van zelfcensuur creëert.

- Het parlement heeft een Fidesz voorstel aangenomen dat verdachten in bijzondere zaken (zware misdaden, corruptie e.d.) in de eerste 48 uur géén recht heeft om met zijn advocaat te spreken, hoewel die advocaat wel aanwezig mag zijn bij eventuele verhoren. De wet staat ook toe dat verdachten vijf dagen in hechtenis kunnen worden gehouden voordat er een rechter naar de zaak kijkt (nu oordeelt de rechter na drie dagen of  er gegronde redenen zijn een verdachte vastte houden). Bovendien krijgt een officier van justitie het recht om te bepalen welke rechter/rechtbank over de zaak die hij aanbrengt oordeelt (terwijl nu de rechterlijke macht zelf over de verdeling van zaken gaat). Onder andere mensenrechtenorganisaties, de orde van advocaten en oppositiepartijen protesteren fel tegen deze bepalingen die ze in strijd achten met de Europese rechtsnormen. De Groene oppositiepartij LMP stapt naar het Grondwettelijk Hof met het verzoek de bepalingen te schrappen. In de oorspronkelijke voorstellen was er sprake van dat advocaten in de eerste 48 uur helemaal buiten spel stonden, maar daar is op het laatste moment de bepaling aan toegevoegd dat ze wel bij verhoren aanwezig mogen zijn.