Koude kermis

Orbán kreeg gisteren in Brussel aanzienlijk minder dan hij had gehoopt. Europarlement voorzitter Schulz waste hem de oren, er was geen gezamenlijke persconferentie na het gesprek met Commissievoorzitter Barosso en de procedures die uiteindelijk kunnen leiden tot het bevriezen van EU subsidies aan Hongarije zijn in gang gezet.

Orbán en Schulz: duidelijk geen vrienden

De afgelopen week kwamen er uit het Hongaarse regeringskamp vrijwel uitsluitend verzoenende woorden. De regering was bereid elke concessie te doen die nodig was en aan alle kritiek van Europa die enig hout sneed tegemoet te komen. Wij zijn democraten, wij zijn Europeanen, wij zijn inschikkelijk, zo luidde het steeds weer, in aanloop naar de ontmoetingen gisteren van premier Viktor Orbán met een aantal Europese leiders in Brussel. Klaarblijkelijk was de inzet om zo een politieke intentieverklaring los te krijgen dat de EU en Hongarije er in principe wel min of meer uit waren en dat de onderhandelingen over een lening dus konden beginnen.

Als hij dat echt dacht, is Orbán gisteren bedrogen uitgekomen.
Eerst besloten de Europese ministers van financiën om het besluit van de Europese Commissie te bekrachtigen dat Hongarije zich niet aan de begrotingsafspraken houdt en dat er nu formele procedures gestart worden die uiteindelijk (per 1 januari 2012) toe kunnen leiden dat EU subsidies worden bevroren.
Daarna gaf Eurocommissaris Kroes een duidelijk signaal af door een ontmoeting met de directeur van Klub Radio, de Hongaarse oppositionele zender die per 1 februari zijn allerlaatste frequentie kwijt raakt als het aan de Fidesz Mediaraad ligt. Er is in Hongarije meer dan genoeg ruimte om meer radiofrequenties vrij te geven, in plaats van zenders hun frequentie te ontnemen, twitterde Kroes.
Vervolgens had Orbán een gesprek met de voorzitter van het Europarlement Schulz. Deze sociaal democraat en verklaard tegenstander van Orbán waste de premier ongenadig in het openbaar de oren. Staande naast Orbán zei Schulz tegen de pers dat de Hongaarse premier de onaangename gewoonte had om thuis hele andere taal te bezigen dan in Brussel. We weten dat hij een slimme politicus is, aldus Schulz, maar wij hier in Brussel zijn ook niet dom. Kortom: verzoenende taal is mooi en aardig maar we vertrouwen je voor geen cent dus eerst boter bij de vis.
Ook het gesprek daarna met Barosso liep klaarblijkelijk niet echt soepel. Het duurde en duurde maar en uiteindelijk na ruim twee uur kwam er niet, zoals gebruikelijk en gepland, een gezamenlijke persconferentie. Orbán probeerde nog wel een positieve draai aan het geheel te geven met verklaringen dat ze het echt over het meeste eens waren en  dat er alleen nog maar details afgehandeld dienden te worden, maar een schriftelijke verklaring van Barosso legde een ander accent. Natuurlijk waren de gesprekken “constructief” maar de Commissievoorzitter benadrukte nog eens dat er serieuse problemen zijn op een reeks van terreinen en dat het niet alleen gaat om het naleven van de letter van EU regels maar vooral ook om de geest ervan.
Geen politieke intentieverklaring dus, geen datum voor de start van onderhandelingen, terug naar Boedapest om te bespreken of er toch niet op meer punten concessies moeten worden gedaan. En zoals één economische analyst schreef: als ze dachten dat de voorwaarden om de onderhandelingen te kunnen beginnen al moeilijk waren, wacht dan maar tot die onderhandelingen echt beginnen.


Grote pro-regerings demonstratie

Nog een paar observaties over de regeringsdemonstratie van afgelopen zaterdag, die zo’n 100.000 mensen trok: zondermeer een indrukwekkend aantal, maar op zich geen verrassing. Niemand bestrijdt dat Orbán kan rekenen op een trouwe kern van verbeten aanhangers. Niet voor niets staat Fidesz in de peilingen nog steeds aan kop met 16%, terwijl de socialisten 11% hebben en het extreemrechtse Jobbik 9%.
- dat poetst niet weg dat 86% van de bevolking ontevreden is over de koers die het land vaart.
- hoeveel aanhang je ook hebt, dat geeft je niet het recht fundamentele rechten te ondermijnen waarvoor ook Hongarije getekend heeft toen het lid werd van de EU.
- wat opviel was hoe oud de gemiddelde demonstrant was. Weinig 20-ers en 30-ers en heel veel 50+ en 60+. Op zijn minst opvallend voor een partij die als jongerenbeweging begon.
- de stemming was uitgesproken nationalistisch en EU skeptisch tot ronduit vijandig. Dit was niet bepaald het moderne Europees denkende deel der natie.
- wat ook opviel was hoe “voorgeorganiseerd” deze ‘spontane’ demonstratie was. Officieel was Fidesz niet bij de organisatie betrokken, maar was het een Facebook-initiatief van een aantal rechtse ‘journalisten.’ Die Facebook pagina is nauwelijks bezocht, maar de demo was er niet minder om. De meeste spandoeken en plakkaten waren voorgedrukt, daar zat duidelijk veel geld achter. Ook waren er honderden bussen uit het hele land en zelfs uit Transsylvanië (ook gemeentelijke bejaardenbusjes – aangeschaft met EU-subsidies – die uiteraard niet voor partijdoeleinden gebruikt zouden mogen worden. Kortom Fidesz gemeentebesturen, afdelingen en mantelorganisaties hadden volop gemobiliseerd. Zelfs Fides zigeunerorganisatie Lungo Drum had leden opgetrommeld (hoewel velen van hen de vraag waarom ze hier precies waren niet konden beantwoorden).
- in de conservatieve media en op de demo zelf ging al gauw het verhaal dat er wel een half miljoen en zelfs een miljoen mensen op de been waren. Ook de politie, die al anderhalf jaar weigert om bij oppositiedemonstraties schattingen van aantallen te geven, had het nu over 400.000 mensen. De Fidesz aanhang is dus naar huis gegaan met het waanidee dat ze nog steeds een overweldigende steun hebben. Dat wordt schrikken als ze straks wakker worden.