Orbán buigt, maar slechts een beetje.

Ik buig voor de macht van de Europese Commissie, maar niet voor de argumenten, zei premier Orbán woensdag 18 januari in de Duitse Bild Zeitung. Beter kan de huidige situatie en ook het debat gisteren in het Europees Parlement niet worden samengevat.

Zowel voor als tijdens het debat benadrukte Orbán dat zijn regering bereid is op korte termijn die veranderingen door te voeren die de EU eist zodat de onderhandelingen over een krediet snel kunnen beginnen. Wat dat betreft lijkt niets een vergelijk en dus een nieuwe lening van EU en IMF aan Hongarije, in de weg te staan.
En toch is het niet zo simpel. Want niet alleen benadrukte Orbán keer op keer dat hij alle kritiek eigenlijk onzin vindt en dat er in Hongarije niets mis is, maar ook Commissievoorzitter Barosso en EU-commissaris Reding verklaarden van hun kant nadrukkelijk dat het wat hen betreft niet alleen gaat om de vraag of Hongarije aan de letter van de Europese regels voldoet, maar ook aan “de geest van de EU wetgeving” en dat daar een serieus probleem bestaat. De tegenstellingen zijn dus principieel en niet een kwestie van wat technische meningsverschillen.

Het is daarom maar de vraag in hoeverre Orbán ermee wegkomt als hij nu wat eerste concessies doet (als hij die werkelijk doet: eerst zien en dan geloven). Want de EU is op tal van andere vlakken bezig procedures en onderzoeken tegen de Hongaarse regering op te starten en ook het IMF heeft nog een flink pakket aan eisen alvorens ze bereid is geld uit te lenen aan Orbán (zoals het herstel van de autoriteit van een onafhankelijke Rekenkamer, een totale ommekeer in het economisch beleid en, zo gaat het gerucht, het opheffen van de vlaktaks). Zoals één van de Europese afgevaardigden het verwoordde: zoals Griekenland een toetssteen is geworden voor het gezamenlijke economische en financiële beleid van Europa, zo is Hongarije een toetssteen geworden voor het al dan niet handhaven van de Europese waarden en democratische normen.

Bij persconferenties zijn de EU-vlaggen al lang weg.

In het debat in Straatsburg waren de aanvallen van met name linkse en liberale partijen opnieuw hard en soms emotioneel (Cohn-Bendit), terwijl de christendemocratische fractie EVP nog altijd Orbán de hand boven het hoofd houden (het is niet zo erg allemaal, hij bedoelt het toch goed enz) maar tegelijk de procedures die Barosso heeft gestart wel ondersteunen. En Orbán was zijn oude zelf, steeds weer suggererend dat de critici links-liberalen zijn met partijpolitieke motieven en dat het allemaal aanvallen zijn op de natie Hongarije en het recht van een regering om conservatief te zijn. Dat waar het werkelijk om gaat – de kwaliteit van een serieuze democratie en het belang van onafhankelijke "checks and balances" en de rechtsstaat– vermeed hij vrijwel volledig (afgezien van de algemene verklaring dat Hongarije natuurlijk een democratie is).


Verder de afgelopen dagen:

- De gelijkgeschakelde staats-TV heeft Attila Várhegyi benoemd als nieuwe PR man. Várhegyi is een voormalig burgemeester van Szolnok, Fidesz parlementariër en ondersecretaris in de eerste regering Orbán. Hij moest in 2010 al zijn openbare functies neerleggen nadat een rechtbank hem veroordeelde, ondermeer wegens verduistering van 154 miljoen forint (500.000 euro) van de stad Szolnok. Lijkt me echt de man om uit te dragen hoe eerlijk en oprecht His Masters Voice is.

- Op maandag 16 januari riep premier Viktor Orbán de dorpsbevolking op om minder “rotzooi” te kopen bij al die vermaledijde buitenlandse grootwinkelbedrijven maar weer zelf groenten te gaan verbouwen en varkens te slachten. Hij deed zijn oproep bij de presentatie van een regeringsplan om het platteland te revitaliseren.

- Intussen verplaatst het debat in Hongarije zich steeds meer ook naar de straat. Afgelopen zaterdag demonstreerde Jobbik tegen de buitenlandse inmenging in de Hongaarse souvereiniteit (waarbij een EU vlag werd verbrand). Aanstaande zaterdag demonstreren radicale conservatieven ter ondersteuning van de regering (ben benieuwd hoe groot en hoe). De regering zelf heeft besloten van 15 maart (de nationale feestdag ter herdenking van de opstand tegen Wenen in 1848) een grote manifestatie ter ondersteuning van premier Orbán te maken. Regering en stadsbestuur hebben al zo’n beetje het hele centrum van Boedapest geclaimd voor demonstraties en er zullen ongetwijfeld veel gratis bussen en treinen rijden om de Fidesz aanhnag van het platteland aan te voeren. Ook de oppositie wil op 15 maart demonstreren, maar nu is dus niet duidelijk waar dat dan zou moeten.